Selasa, 01 Juli 2014

Bukit Tangkiling

Atulah kesah.

Kesah jaman huran.

Batu Banama to benteng Rungan.

Hetelah belom.

Je biti balu.

Ije bahalap batuah tutu.

Dagang tamuei dia mahalau.

Denganlah balu pasti hasundau.

Manumun kesah.

Kesah jaman helo.

Hetelah belom je biti balu

Kutelah auh lagu huran.
Batu Banama hong benteng Rungan.
Kaleka Bawi kuwu je nyahukan.
Hong Bukit Tangkiling palus wayah tuh tau gitan.

Belom hong Palangka rugi amun dia puji mandai bukit Tangkiling, labih rugi hindai amun dia puji mahining bukit Tangkiling. Bukit Tangkiling puna balua bara kota Palangkara tapi dia lalau kejau kea jaka je nanjung hapa pai paling tahi ije puntung andau sampai tapi amun je are eka tende hindai tau je due telo andau mahi amun tende laka pal ije due dia olihkuh mikira je kute (hehe).

Amun andau-andau libur rami kawan tabela bawi hatue hong hete, baya ije ih petehku amun ketun mandai bukit Tangkiling te ela gawi je sewek-sewek, tau supa kakicas amun sewek-sewek gawi hete. Gawi hong hete tege sarita je terkenal kea, into kueh hong sarita te tege tulah. Hubungan asmara indu dengan anak je dia sengaja je mawi murka Hatalla balalu nyaluh jadi batu Banama.

Hong hetuh aku nampara mambuka sarita je supakuh bara oloh bakaskuh metuh katabela. Hong ije lewu saran batang danum Rungan te tege ije biti bawi kuwu, je bahalap dia baputi bahenda ampin pupus upak hayak malisen ganing ampi tanda sehat. Oloh je jadi bawi kuwu dia ie bawi sambarangan disamping bau mata bahalap atei kea bahalap, tuntang bara kakurik oloh bawi te tarus balajar melai hong huma biasa melai Betang oloh mingkes bawi kuwu te hong kamar khusus. Dia ie asal ngurung je bawi kuwu te tuntang limbah mahalau banyelo-nyelo haru sampai tarap jadi bawi kuwu.

Kute kea dengan bawi kuwu je melai Tangkiling toh tentu ie bara kakurik kea ie jadi ngurung balajar jituh jite kare kataun bara uras kare keluarga tame kare bangkui main. Kutelah je bawi kuwu mawaris kare pangatawan tuntang kataun kare tunda kula sampai ie tamat haru tau nyewut bawi kuwu arae. Kutelah bawi kuwu je into Tangkiling kea jadi sukup kare sakula haru ie balua, dia kanarai kahalap ampi bau mata sampai terkenal akan pire-pire batang danum kecantika.

Bawi kuwu jite are oloh mippen pire-pire hatue je dumah maja misek ie mimbit kawin tapi hindai masih supa angat je cucuk kutelah angat bawi kuwu te. Mawi sasar ware hatue je pensaran sampai akan pinding ije biti saudagar balalu tatarik kea handak coba nanture tuntang malamar bawi kuwu je terkenal kahalap hayak kapintar. Balalu saudagar te murik batang danum Kahayan mimbit ije biti oloh akan petunjuk jalan tuntang sambil tende bajualan kare piring mangkok jitelah dagangan. Kemungkin pedagang te oloh bara tiongkok je mimbit piring balanai malawen akan eka itah toh huran ie te kabali bawi kuwu je into Tangkiling te huran. Jite baya pemikiran ayungkuh harian malalus ampi kare kanyataan bahwa itah puna dia tau nampa barang malawen te bara huran, jadi aku manaksir ie te diantara oloh te je mimbit malawen huran.

Singkat sarita saudagar te sampai kea akan Rungan. Tende hong lewu bawi kuwu kutelah tujuan gawi mahining kahalap hayak kapintar je bahalap bawi kuwu dia ie pander puang metuh saudagar te nanture dia hakirep mata nampayah bawi mananjung akan batang.

"Kalunenkah atawa bidadari jituh" kutelah saudagar te hamauh hong atei mawi keang balengkung nanture kahalap bawi kuwu jite.

"Nampi saudagar kuam?" Kuan oloh je magah ie te misek.

"Puna tutu bahalap dia ie auh tanjaru ampi" kuan Saudagar te tumbah denga sana bawi kuwu jadi buli akan huma.

Ewen melai kapal te balalu matur kare rancana maja misek bawi kuwu jite mudahan narima. Kutelah kaharap saudagar te bahanyi balepah kare juala amun bawi kuwu balaku kute denga. Sebagai penghubung ie je mamander helo balalu maja akan huma bawi kuwu. Bapander dengan oloh bakas je tempun anak mikeh jadi tege je jadi oloh beken narima ewen. Mahining je masih jatun balalu mambuka pander beken mansanan rancana saudagar kapal je handak maja misek bawi kuwu te helo mangat amun jadi siap balalu saudagar te lumpat akan huma te mangat mangat nahiu hatature bau, kutelah je sanan gawi utusan saudagar te dengan oloh bakas bawi kuwu.

Ikei je bakas narima uras tagantung bawi kuwu je mamutus hindai gawi ikei je bakas dia tau mamaksa amun bawi kuwu kua sana dia. Kute kuan oloh bakas huma mamander akan utusan saudagar kea, keleh saudagar maja akan huma mangat bawi kuwu tau hatanture mata. Utusan saudagar balalu permisi muhun mansanan peteh ewen akan saudagar helun mangat saudagar mamikir amun hakun kutelah kuan utusan saudagar sambil muhun.

Mahining je kute saudagar balalu manyadia arep, baju pakaian je bahalap tuntang minyak harum gosok melai baju pakaia mangat bawi kuwu naksir denga. Sana jadi siap ewen balalu tulak maja misek bawi kuwu kutelah kutelah tujua je sampai lewu te ie bajualan. Saudagar jite je bajenta hayak bakena tuntang tatau kea, dia ati kasala amun bawi kuwu narima jadi sawan saudagar je puna bakena.

Sampai huma bawi kuwu ewen palus munduk bapander basarita ampin tujuan je sampai akan huma maja misek bawi kuwu kutelah kahimat. Bawi kuwu umba manyeneh kea sambil nampayah saudagar je bakena gagah hayak bajenta mawi atei tatarik kea dengan saudagar je kaya raya.  Saudagar balalu mansanan bahwa ie handak manduan bawi kuwu akan sawa, baya pendapat indu dan bapae bawi kuwu je mamutus manarima atawa dia.

"Nampi kuam nak, saudagar toh maja misek handak manduan ikau akan sawa kua?" Kuan Indu misek denga.

"Iyoh ih amun je kute mai, aku narima ih amun je jadi bujur buah kutuh" kuan bawi kuwu tumbah balemu tapi jelas suara te je balua bara nyama.

"Iyoh ih amun je kute mangat itah matur rencana akan pangawin ketun due ih hindai" kuan bapa umba hamauh kea.

Balalu Saudagar te nyadia kare paramu tuntang palaku bara bawi kuwu te. Dia lalau bahali akan saudagar te manggau gawi ie puna ware paramu panatau je imbit ngawa ngaju kare palaku bawi kuwu hanjalu ih ie dinu. Balalu matur andau pesta tuntang marawei oloh pire-pire kalewu, sapi hadangan nyambalih akan pesta je hai tutu pangawin bawi kuwu dengan saudagar je bakena hayak bajenta sampai telo andau kutelah acara. Pesta je hai oloh are dumah dengan are alasan oloh are handak nampayah kabalin bawi kuwu je saudagar je bara laut pandumah. Kutelah ampin pesta ilalus buah-buah sampai lepah bahalap uras hakalurui kilau rencana ewen palepah.

Andau-andau baganti minggu, baganti bulan sampai ije nyelo bawi kuwu manak ije hasil ewen due manambah kasanang atei ewen te. Anak ewen hatue je bakena nangare Tang gawi bapae te oloh she Tang. Anak Tang puna lucu hayak baputi bakena dia kilau oloh lewu lincah harati ampi matuh te umur jadi ije nyelo.

Tambah nyelo anak Tang sasar hai bangang busik dengan kare kawala rami-rami. Kanjera kadungil anak oloh metuh kalute metuh te umur manjalan lime. Dari-daria kutelah kabangang Tang hapus huma lewu dengan kare kawalan mawi bawi kuwu tau rahas denga baya bapae rancak mambela.

Hong ije hanjewu andau tege tisa bari alem endau hindai lepah kinan bawi kuwu mikir amun nganan je masih bahalap jitenah sayang balalu nyanga akan panginan.  Puna mangat je bari basanga mahi amun kinan dengan oloh tercinta baya kadungil anak Tang te kea ngaraen indu balaku bari basanga.

"Kareh hindai masak masih" kuan bawi kuwu dengan anak te.

"Isut ih nah mai" kua sambil magutil lenge indu.

"Kareh kea balasut toh nah" kuan indu denga.

"Jamen ih balasut tahan ih aku" kuan Tang sambil manggutil lenge indu je mimbing suduk hapa mangurah bari melai rinjing te.

"Ela manangis kareh ikau balasut toh nah" kuan indu masih tarus mangurah bari te.

"Dia kua" balalu manjuju lenge akan rinjing je kanjera kalasu te, narai atie ie tangis tangkariak tatekap rinjing je balasut te. Indu je laya matur bumbu akan balut te jadi tarewen hayak rahas dengan anak je dia tau ningak te. Marak angat kacewa atei te sana talekas lenge je mimbing sodok mancatok takuluk anak ayue te.

"Bada'i ih je anak oloh laut dia kasene kuan oloh je 'ela' jadi" kuan sambil mancatuk sodok te, bawi kuwu je jadi puji mamal kaji patua te biar rangkah ampi macatuk tapi puna bapuat mawi anak badaha kuluk kana lawin sodok te.

Mangkeme je catok indu kute anak Tang balalu hadari balua huma manalih bapa je melai kapal hong ngiwa sambil manangis mansanan indu je mancatok takuluk te kea. Bapa je lagi deruh matur jualan dagang handak masuh akan tumbang, nanture anak je dumah manangis sambil mimbing kuluk je badaha te balalu tarewen sambil hamauh.

"Hambuen mawi ikau anak Tang?" Kuan bapae balalu nangkeru akan pelabuhan manalih anak je kasayangan.

"Aku catok umai hapa sodok nah pa" kua malapor akan bapae sambil manangis.

"Hau kilen je kute auh ketun due indum, yo itah akan huma ih helo" kuan bapae balalu metun anak buli akan huma te. Sampai huma anak te balalu tujah gawi himang te pas kana kalaguet, balalu bapa nanture tuntang marawat anak ayue hatue jite. Sambil marawat ie misek dengan sawa.

"Hambuen ndi ikau mawi anakkuh kutuh?" Kua tenang ih dengan sawa bawi kuwu te.

"Ie je jajuan manderuh aku nah ka, lepah kea angat kasabarkuh endau. Buhen mawi ie?" Kuan bawi kuwu te misek nanture anak ewen te je tujah nyangka kare tahampas laka batang ngiwa enah.

"Catokmuh hapa sodok kua endau mawi ie je tujah toh" kuan bana denga.

"Tapi rangkah ih mancatok ie endau nah ka" kua sambil nanture himang anak te.

"Dia aku manyala ikau kea ndi amun je dia sengaja kea, coba ikau duan minyakkuh melai balikat batunggang hete" kuan bana dia maku hatumba taluh je jadi keleh ancap natamba bara hakaridu kutelah bana te marima hindai, amun mitung hapa angat kasangit dia olih menyelesai masalah malah nambah masalah maka tau.

"Toh ka" kuan bawi kuwu manjuluk kasa bara kare cupu, bakam batampung jadi penyang. Balalu bana manduan tuntang mukei ije bakam kalialang eka sarangan minyak bintang balalu uhus melai himang kuluk Tang mangat jeleng keleh kare himang.

Limbah jadi uhus minyak bintang bana hamauh dengan bawi kuwu mansanan arep handak satiar akan laut helo manggau barang jualan je imbit akan ngaju. Rencana jite jadi ije bulan helo jadi nahiu baya andau te ie mingat hindai akan bawi kuwu bahwa anak ewen te imbit malaut andau jewu mikeh hakaridu tarus dengan indu.

"Pire katahi ikau akan laut nah ka?" Kuan bawi kuwu misek bana hindai.

"Dia tentu kea amun jadi sukup taluh je inggaukuh te aku buli akan hetuh ndi" kuan kabali te denga.

"Handak angatkuh umba nah ka" kua sambil nanture.

"Melai laut hai galombang are bahaya je tau mantakan keleh andi manunggu melai huma gawi jalanan kaka are bahaya" kuan bana manjelas akae hindai mahi amun tege oloh bawi bahalap je umba mawi sasar ware oloh je mippen hal jite capat marawei bencana.

Bawi kuwu mamikir tuntang marima bujur kea je kuan bana, amun ie sampai umba kea baya manyusah jalanan akae. Paksa bawi kuwu bakalah akan kahalap ewen palepah baya anak Tang imbit bana umba hayak mangat balajar jadi pengusaha. Kutelah bana manjelas akae jatunti maksud mamisah handak sawa dengan sanang kea atei bawi kuwu manarima alasa je tame akal tuntang dia basingi ampin bau mata.

Asal bawi kuwu dia maku kea malapas anak Tang akae.
Tapi gawi alasan je bahalap akan anak kea.
Mangat tau sakula hong kerajaan Tiongkok cina.
Mangat mimbit kaharati buli akan huma.
Kutelah bana manjelas akae.

Dengan babehat angat atei bawi kuwu malapas.
Anak je tunggal umba bapae marantau.
Akan Tiongkok kanih kutehlah tujuan.
Nyakula Tang hong lingkungan kerajaan.

"Iyoh ih amun je kute" kuan bawi kuwu balalu nyadia paramu anak je jadi umur lime nyelo umba bapae namuei akan laut negeri Tiongkok kutelah tujuan je nuju.

Hanjewu andau ewen nampara haguet, bawi kuwu magah bana dengan anak sampai pelabuhan hete. Marak hong atei dia karuan angat pangkeme mudahan Hatalla malindung ewen due je tulak namuei te. Kutelah bawi kuwu badoa hong atei mudahan jalan je bahalap ije inetei tuah rajaki hai manggatang utus ikei kutelah haraf bawi kuwu hanjewu halemei.

Baminggu-minggu babulan-bulan palus balua batang danum Kahayan, ewen balalu matur jalanan akan negeri Tiongkok kutelah tujuan. Babulan-bulan ewen melai kapal kadang tende melai lewu oloh manggau danum batawah tuntang manggau pahata panginan ewen hong laut te. Ije nyelo jadi ewen melai laut balalu sampai akan tumbang batang Kuning hong Tiongkok metuh katika jite jaman dinasty Tang raja masih tukep hurui dengan banan bawi kuwu. Sana sampai akan petak ewen langsung manaharep raja Tang metuh te, maharaja dinasty Tang narima ewen te misek kabar bara banan bawi kuwu je haru buli namuei bara ngaju.

"Narai kabar toh?" Kuan maharaja misek ie.

"Kabar bahalap ih baginda, baya aku toh haru dumah bara lewu ngaju je tahi benyem jatun" kua malapor tamuei akan maharaja te.

"Hong kueh lewu te? Kueh rami dengan lewu itah toh ampi?" Kuan maharaja te ie hindai.

"Amun je karami rami lewu itah toh, hong lewu ngaju jatunti karami baya cucuk akan eka badagang bajual kare piring mangkok tuntang kare pakaian gawi hong kanih masih ketinggalan maharaja" kua manjelas keadaan eka itah hetuh akan maharaja Tang.

Mahining kute maharaja mamusut janggot je panjang te sambil nanture anak oloh je balikat pahari te.

"Anak eweh jikau?" Kua sambil maninjuk baun Tang.

"Anakkuh dengan oloh ngaju maharaja ye imbikuh akan hetuh mangat balajar badagang kea" kua mamander kea.

"Rima akengkuh toh, eweh ara ie toh?" Kuan maharaja misek hindai.

"Jatunti ara masih maharaja" kuan bapae hong bahasa mandarin mawi Tang benyem ih dia katawan narai je mander bapae dengan maharaja te.

"Hahaha... jadi kahain toh masih jatunti ara ela nanjaru aku" kuan maharaja denga.

"Are ampun maaf maharaja hong ngaju kanih baya nengakuh arae Tang ih manduan aran she itah kea, gawi amun nampakuh arae beken tau nihau she kareh hong kanih" kua manjelas akan maharaja.

" oh kute mangerti ih aku amun je kute, kilen toh rencana ikau handak nyakula ie hong hetuh keakah?" Kuan maharaja misek denga hindai sambil nanture bau.

"Kute kuangkuh amun maharaja maku ie sakula hong lingkungan kerajaan hetuh" kuan bapa Tang te dengan Maharaja.

"Tau bewei, baya ie harus nenga akae arae mangat dia Tang bewei" kuan maharaja denga.

"Kutelah diantara tujuankuh dumah akan hetuh balaku maharaja manenga aran akae toh" kuan bapae Tang te, maharaja mahining kute ie balalu bapikir hanjulu balalu hamauh hindai.

"Amun je kukau kuam aku manenga aran akan anak kau KILLIN, jadi arae te TANG KILLIN" kuan maharaja denga.

"Ware terima kasih maharaja, handak permisi ih aku toh" kuan bapa Killin dengan maharaja te.

"Iyoh, takkan bei" kuan maharaja sambil manguet sambil manenga aba-aba mangat bundur.
"Ela sampai dia bingat nyakula buah-buah anakmuh kau" kuan maharaja hindai.

"Iyoh maharaja" balalu ie bundur likut bara baun maharaja te.

Hong pandangan masyarakat Tiongkok helo, oloh je jadi raja iete oloh pilihan bara Langit (Tuhan), maka uras kare parentah ayue te dia bahanyi oloh malawa sembarangan gawi tau kicas, kutelah sepintas metuh jaman helo hong kanih te. Kute kea dengan bapae Killin ie balalu manumun parentah maharaja te denga Killin balalu tame sakula hong lingkungan kerajaan Tang. Baya akan manambah isut pangatawan itah metuh jaman dinasty Tang masih jatun ati je ara keramik Malawen, keramik matuh jaman Tang baya keramik biasa ih ware keramik je dia lalau bahalap tampa tuntang dia lalau hai kea rega amun bading dengan malawen. Malawen tege hong dinasty Ming, oloh malawen te Ming Merah gawi gambar bahandang dasar baputi susu tuntang are macam hindai warna malawen je beken hindai bara bahandang te.

Killin genep andau balajar melai istana ilmu silat ilmu surat dengan capat Killin rajin balajar tuntang jeleng kea tau. Ije nyelo due nyelo ie manuntut ilmu ware macam taluh je lajar hong karajaan te. Hong umur lime belas nyelo Killin jadi menguasai ilmu silat tuntang surat bara kerajaan Tang mawi kula beken bahiri nanture kaharati je mias bara je beken te.

Killin je tabela tame jadi prajurid karajaan Tang ie mamimpin baratus pasukan hong kerajaan. Kutelah Killin jadi kepercayaan maharaja Tang je bijaksana gawi ie sanggup menyelesai tugas rahasia bara maharaja metuh katika te. Kilenkah hong ije katika ie tulak manjalan tugas rahasia bara maharaja akan lewu je kejau kea manyalidik isu pemberontakan hong ije provinsi wilayah kerajaan Tang te. Ie tulak kabuat metuh te umur Killin jadi jalatien belas nyelo ie jadi are pengalama naharep masalah je kute tugas kabuat dia jadi masalah kanih kate kute.

Memang tutu kea isu te tege perkrutan rakyat je are hong daerah hete handak malapas arep bara kekuasaan Tang kutelah kabar je tasiar into hete. Mahining je kute Killin manggau kabar je pasti hindai maije bulan Killin mangumpul data bara kanih kate akhir ie supa kesimpulan je mantap tapi ie katawan ewen pemberontak balalu ewen barancana handak mampatei Killin kutelah hasil rapat darurat.

Killin je dia katawan rencana jahat oloh denga baya ie tarus waspada hong uras tugas je nenga maharaja akae. Andau te ie buli bara ibukota provinsi jite akan istana hapa ije kungan kuda je laju hadari kea. Killin haguet bara eka manginap hanjewu andau limbah jadi kuman belom into rumah makan ie balalu manguan jalanan.

Hapus jalan je jadi huru jatun atie halangan, bukit gunung tuntang lewu huma oloh je huru jadi main jam kejau malihi ibokota provinsi jite. Kilenkah metuh Killin tame ije parak kayu te sana jadi kejau tege oloh je manjaga jalan, atun laka bapuluh biti kare ewen matep jalan mimbing sanjata hong lenge ewen te, manture je kute Killin mangira ewen te parampok biasa je manjaga oloh mahalau hong hete.

"Muhun!" Kuan ije biti ewen te denga manyuhu muhun bara kuda.

"Tege narai?" Kuan Killin sambil nangkajuk bara hunjun akan petak.

"Ikau toh je ara Killin nah?" Kua hindai misek Killin te.

"Beken aranku Tang" kuan Killin tumbah.

"Bujur-bujur ela nanjaru ikei, gawi ikei toh utusan maharaja Tang handak manenga hadiah akae" kuan oloh te sambil mampalua lencana lambang ayun kerajaan Tang.

Nanture lencana jite ancap Killin manyembah gawi kutelah aturan hong kerajaan metuh te, eweh je mimbing lencana jite maka ie sama kilau Maharaja kea.

"Aku puna beken Killin arankuh Tang" kua dengan ewen je mangaku utusan maharaja.
"Sabujur sama ih aku nyuhu maharaja manggau Killin kea je akan hetuh" kuan Killin balalu palua lencana ayu je nenga maharaja aka, gantian ewen hindai je manyembah lencana ayue te habaleh sinde te.

"Yekah, jadi ikau toh handak akan kueh hindai manggau?" kuan pimpinan ewen te misek Killin hindai.

"Handak akan kota raja, gawi hiningkuh ie jadi akan kota raja kanih" kuan Killin sambil mingkes lencana ayue hindai.
"Nampi kuan ketun amun itah sama-sama gau ie akan kota raja kanih ih" kuan Killin dengan ewen.

"Puna pastilah je ie te akan kanih?" Kuan jite misek hindai.

"Iyoh, puna pasti jadi berita je supakuh toh andau male ie haguet akan kanih jadi" kuan Killin meyakinkan ewen te.

"Nampi kuan ketun amun itah toh hayak Tang akan kanih?" Kua misek dengan kare kawala je beken.

"Tau kea amun bahalap kea amun itah pakat manggau akan kanih" kuan ije bakas kea tumbah.

Ye ewen pakat akan kota raja te sambil pander-pander ewen hapus jalan te. Due andau ewen mangun panjalana te akhir sampai akan kota raja te.

Sana jadi sampai Killin balalu malapor akan maharaja hasil penyelidikan akan provinsi te tuntang mansanan kea tege sapuluh biti oloh je mimbit lencana ayun istana je handak manenga handak manenga akae hadiah bara maharaja.

"Tutukah tege hong kueh ewen metuh toh lagi?" Kuan maharaja misek hindai.

"Tege hong penginapan..." nyewut Killin eka ewen manginap te.

"Amun kute ikau manunggu hetuh ih biar aku mangirim Pangkalima akan kanih mimbit ewen akan hetoh" kuan maharaja denga.

Balalu maharaja mentehau panglima manenga tugas manjemput ewen sapuluh te akan istana.

"Siap maharaja" kuan panglima te balalu haguet bara istana te mimbit baratus pasuka akan penginapan je dia lalau kejau bara istana te.

Dia lalau tahi pangkalima te haguet balalu dumah ie mimbit ewen sapuluh te naharep maharaja hindai, sana sampai maharaja balalu misek ewen.

"Eweh manenga lencana istana akan ketun?" Kuan Maharaja dengan ewen te.

"Mentri anu nah maharaja je manjabat hong provinsi kanih" kuan je bakas ewen te.

"Narai kua manenga parentah te akan ketun?" Kuan maharaja te.

"Manyuhu manggau Killin gawi maharaja handak manenga hadiah akae baya nyuhu mimbit manalih ie" kua hindai mansanan jujur kilau kuan penguasa provinsi te (jaka wayah toh nah gubernur).

"Jadi supa ketun oloh je ara Killin te nah?" Kuan maharaja hindai.

"Jatun masih maharaja baya kuan Tang toh ie tege dinu kabar bahwa Killin jadi tege akan kota raja toh ye ikei balalu manggau akan hetuh nah" kuan oloh te sambil maninjuk Killin je tege hong ruangan hete.

"Kayahlah, taulah aku ture lencana je nenga gubernur akan ketun te?" Kuan maharaja balaku lencana jite hindai.

"Toh ie maharaja" kua balalu palua bara kantung baju juluk akan maharaja te. Maharaja mandua tuntang nanture lencana te puna mirip sinde ampin kare sulaman je tege hong hete, baya tege isut hijir benang sulam beken warna bara ayun istana jadi amun sepintas nanture puna ayun kerajaan Tang ampi.

"Lancana jituh dia ie aku je manenga jadi ketun sementara toh nahankuh pandehan manjemput gubernur je manenga lencana toh akan ketun" kuan Maharaja langsung manenga parentah manawan ewen basapuluh te.

"Tapi ikei puna dia tawan ije-ije maharaja" kua ije bakas hindai.

"Justru jite nah jite nah je ketun nahan helo hong hetuh kareh nunggu gubernur te jadi dumah hetuh ketun tau malawa" kuan maharaja te, balalu ewen te imbit prajurid akan penjara tahanan.

Metuh ewen handak bubar bara hete salenga dumah ije prajurid anak buah Killin akan hete kajeng kisu tutu ampi.

"Tege narai prajurid?" Kuan Killin nanture anak buah je panik ampi te.

"Anu... tuan.."

"anu narai ancap ander ih?"

"Anu bapam patei oloh" kuan prajurid te.

"Hau bujur auh, hong kueh ie wayah toh?" Kuan Killin je salenga genjeh-genjeh mahining kute.

"Tege melai huma ketun, dia ikei tawa eweh je mampatei" kuan prajurid te danga.

Mahining je kute balalu Killin balua bara istana te jatun ati permisi hindai dengan maharaja ie balalu manalih kuda langsung buli akan huma. Melai huna oloh are rami kumpul balalu Killin tame akan huma te. Nanture hantun bapae je lepah bahimang mawi ie manangis sangit dia karuan angat. Ie tarus manangis manyasal kea angat je masih ware hindai ie katawan toh te bara bapae te, tuntang je kanyasal angat ie jatun umba naharep eweh musuh bapae je mampatei te. Maharaja dumah akan hete kea.

"Jadi ih ken masih ware urusan je naharep hindai" kuan maharaja denga sambil manekap bahai.

"Aku nyasal angatkuh je dia sampet naharep musuh bapae te hayak ewehkah je kaputus kutuh" kua dengan maharaja te.

"Asal bujur buah itah manggau pasti dinu oloh je gawi toh" kuan Maharaja te manenga keyakinan akae.

Maharaja balalu marentah oloh murus hantun bapa Killin te, kare pati tabala nampa buah-buah. Kilin munduk sambil nampayah sambil bapikir manggau cara eweh je mampatei bapae. Ie mancoba marunding dengan maharaja mangumpul saksi je tege nampayah eweh je tame huma, hasil je tarang tege kea ciri biti oloh je tame huma jadi inampa.

"Ie lah amun kalutuh ampi?" Kuan pelukia je inyewa te mancoba manggambar oloh je gitan ewen tame akan huma te.

"Ie kukau ampi pakaia tuntang bau mata" kuan ije je beken balalu ma iyoh kea sama kute.

Killin balalu nanture gambar je nampa oloh te.

"puji aku ture oloh toh baya hong kuehlah?" Kua hamauh kabuat sambil mingat.

"Iyoh hong pelabuhan" kua balalu ie manduan Lunju haguet.

"Aku umba ikau kea" kuan Pangkalima te denga.

Limbah jadi kejau kea ewen due maharaja manugas telo biti oloh nanture ewen due amun narai-narai ancap nenga laporan akan istana. Kutelah maharaja manugas ewen telo prajurit pilihan istana.

Dia lalau tahi Killing dengan Pangkalima Tang te sampai akan pelabuhan te. Balalu Killing muhun manggau oloh je mirip dengan hong lukisan je nampa ewen te, tapi jadi tahi kea manggau puna jatun. Gawi heka Killin balalu tame akan kedai kuman handak manyuang kanai helo dengan pangkalima te. Ewen due tame akan kedai te sambil mameteh arak dengan daging hong kedai kuman te.

"Ela lalau tegang ikau tenang ih" kuan panglima te je nanture ampi Killin je sedih tutu te.

"Ah dia kea baya aku hengan kea akan kueh ie te?" Kuan kilin denga.

"Tege ih ie kareh" kuan Panglima te.

Metuh kanjera ewen due te bapander tame oloh balime biti akan kedai te. Ewen lime te balalu munduk hong meja je kejau kea bara ewen due te, Kilin nanture tuntang kasena ewen lime te bara ibukota provinsi je eka batugas mata-mata male. Ewen lime te acuh ih ampi baya sekilas hanjulu nanture Killin ewen due panglima te, metuh te kare panginan je meteh jadi damah agah pelayan akan ewen. Ancap Kilin ewen due panglima te kuman helo mangat jeleng manggau oloh je mirip dengan je tege hong lukisan te hindai. Limbah jadi lepah kuman Kilin balalu mambayar limbah te ewen balalu malihi kedai te hindai.

"Puna jatun kea ampi oloh jite laka hetuh" kuan Killin dengan Panglima te.

"Ela helo manyarah itah manggau helu" kuan panglima te je nanjung denga.

"Te kanih ampi" kuan Kilin balalu laju ie mananjung hong karatak te, nuntut gawi panglima te melai likut.

Sasar laju Kilin mananjung sasar laju kea oloh jite mananjung, tepa belai Kilin nampayah kute balalu hadari ie manyasah tapi oloh jite hadari kea akan arah balua bara kota raja.

"Hati-hati Kilin mikeh jabakan" kuan panglima je manuntut ie te hadari melai likut.

"Aku harus misek denga narai mawi ie je sampai hadari kutuh" kuan Kilin je jadi balua bara gerbang kota raja te akan ije parak kayu je tukep hete.

Kilin balalu tame akan parak kayu te kea inuntut gawi panglima denga. Tanjung-tanjung ewen due hong parak kayu je benyem te sana tege oloh tatawe hong parak kayu te. Kilin tarewen kea gawi suara tawe je aneh bahambur kanih kate auh asal.

"Ela je baya tatawe parahan baum akan hetuh amun je bahanyi te" kuan Kilin mangumbak, tapi oloh te dia tumbah malahan tatawe hetang.

Kilin balalu manjawut mandau je ayun taliau bapa, intu kueh mandau te sulak ayun bue hong Rungan je nenga langsung akan bapae gawi bapae je jadi malihi tuntang dia sampet mahapan mandau te metuh hapa mambela arep gawi andak melai hong kamar bagantung ih kutelah asal andau jite. Rangkah-rangkah Kilin ewen due panglima te mananjung hong penda kayu te sana.

"Sret.. sreet..." due pisau kurik tarawang akan arah ewen due bara due arah je hakabeken. Mahining je kute ancap Kilin mutar mandau.
"Cring..." sanjata je narawang musuh te tarampuk dengan mandau je laju tutu ie mamutar. Panglima beken hindai cara ayue ie manangkis hapa pedang senjata musuh balalu bajatu kea.

Pahayak te sapuluh biti oloh balua bara balikat kayu mangapung ewen due te. Lime diantara ewen te je supa dengan ewen hong kedai endau ije hindai oloh je nyasah Kilin endau, epat hindai dia Kilin kasene tapi panglima te kasena ewen epat te tokoh silat je terkenal metuh te.

"Narai mawi ketun mangapung ikei? En ketun handak memberontak dengan maharaja?" Kuan panglima te dengan ewen epat te.

"Eweh je handak berontak? Ikau ih herah" kuan tokoh utara sambil tatawe denga.

"Jadi narai urusan ketun sampai mangapung ikei due toh?" Kuan panglima hindai.

"Ikei jatun ati urusan dengan baya ikei tege urusan dengan anak oloh je dengam kau, handak palepah uru sampai akan uhat andau toh" kuan tokoh barat.

"Narai kasal ie toh dengam ketun?" Kuan panglima te hindai misek.

"Kilau ikau dia tawa ih urusan jituh jadi main puluh nyelo je nangkalau jadi ikei bara epat arah riwut toh puji kalah gawi bapae kau" kuan tokoh bara timur pander.

"Kan bapae jadi malihi jatunti hurui hindai denga toh urusan ketun dengan bapae" kuan panglima te, Kilin dia mangerti masalah narai je mander ewen te.

"Justru gawi jitelah ikei toh handak mampalepah masalah toh sampai akan uhat kanih" kuan tokoh selatan hamauh.

"Amun ketun jajuan mamaksa kanahoang kukau paksa aku umba mandohop ie" kuan panglima te balalu mamasang kuda-kuda jadi.

" memang jadi tahi kea angat ikei handak mancoba ikau panglima" kuan ije biti je balime te.

"Eweh ketun?" Kuan panglima misek ewen.

"Ikei toh je bagare arae lime Iblis jatun saingan" kua.

"Haru aku mahining" kuan panglima te.

"Puna dia ware oloh je mahining aran ikei gawi oloh je jadi mahining aran ikei uras naharep raja akherat kanih" kua hindai je sombong auh mawi arep sama kilau narai.

"Yekah, tapi andau toh giliran ketun ampi je naharep raja akherat hindai" kuan panglima te sambil tatawe ih.

"Itah nanture ih je kueh je bujur" kuan ewen lime te mangapung hong posisi peta je terkenal hong Tiongkok te je mawi musuh melai hong bahali balua tuntang bahali supa kamanangan.

"Babuah Lin posisi peta ampi je hapa ewen toh" kuan panglima ngarendeng kilin hindai.

"Iyoh, gitangkuh ih" kuan Kilin te ewen due balalu hatalikut naharep musuh je mangapung te.

"Aku mahining panglima toh ilmu pedang hebat luar biasa" kuan anggota iblis jatunti sainga hamauh denga.

"Dia kea je kute" kua tumbah sambil harinyum iblis jatun sainga uras harinyum ture ewen due.

"Narai rinyum-rinyum?" Kuan Kilin misek.

"Kareh nunggu sampai raja akherat kareh misek jite" kuan je baun Kilin tumbah.

"Lecak auh ewen toh hanak tutu kea" kuan Kilin ngarunum kabuat.

"Serang!" Kuan je baun Kilin hamauh sambil sambil manepe lunju akan baun atei Kilin, Kilin je jadi siap langsung manangkis hapa mandau, dumah hindai tejeb bara sambil nangkis hindai gawi Kilin, dumah hindai bara gantau nangkis hindai.

"jatun amun je kutuh ampi tepa tau buah kea aku toh" kua bapikir ampin cara serangan musuh je kute kalihai.

Ewen lime je sambil dari-daria ngaliling ewen due te, sambil manyarang teratur ampin parusika. Sasar tahi panglima dengan jadi terdesak hayak lingkaran ewen te sasar mangurik paksa panglima dengan Kilin hatalikut. Kilin mimbing mandau hapa lenge gantau panglima puna malajar ilmu pedang lihai te hapa lenge sambil. Hetelah masalah ewen due tau hasampuk siku mawi mampalambat garak.

"Kilen nah panglima dua hapan lenge gantau ikau nah?" Kuan Kilin umba panglima je handak tarus hasampuk lenge ewen due te.

"Matei aku hapa gantau gawi aku malajar ilmu pedang jituh puna hapa lenge sambil lenge gantaukuh nah meteng gurukuh akan likut bihin" kuan panglima tumbah sambil manangkis sanjata musuh je sasar racap manyarang.

Nanture ewen due je terdesak jadi kute ewen lime iblis te sasar bahimat manyarang ewen due te. Ewen lime te manyangka tikas te kataun Kilin dengan Panglima te padahal ewen due mahemat tenaga gawi lime musuh je labih hebat hindai jadi manunggu, tuntang mimpa kalaya ewen lime te je tarus manyarang ewen due je sasar hamuk ampi jadi.

Mandau je hong lenge mampalua bayangan je babilem jadi gawi kalaju main, pedang ayun panglima sama kea baya ije masalah ewen due te rancak tatarang siku ewen due. Bapae Kilin te tokoh silat hong wilayah bentuk je ikeh gawi epat tokoh mata riwut, tapi metuh ie dumah bara ngaju katawan ewen balalu ngarubut ewen into huma jitelah mawi ie matei gawi ewen epat te.

Kilin nanture jatun kemajuan jurus ewen lime te tikas kute ih mungkin jatun jurus beken hindai je hapa ewen je tau mampahimang ewen due panglima te. Metuh je baun ampi dia lalau waspada balalu Kilin nangkeru hayak manyimbur laju akan musuh je kurang waspada te. Musuh handak manangkis tapi lambat dia manyangka kacapat Kilin je kalute, hindai sampet bapikir narai-narai lenge gantau jadi nihau kinan mandau Kilin jadi. Nanture je kute kawala balalu mandohop mamunu Kilin tapi lambat kea helu Kilin nangkeru sambil manetek uyat musuh jite. Kutelah kacapat jurus lajar bapa akae bara kurik.

Dia benyem pangalima mahamuk kea nanture Kilin je jadi marunca. Musuh je intu baun jite je himat panglima sinde manejeb nihau lenge handue manejeb nihau kuluk kea. Ewen telo je jadi tisa jadi jera dia maku laya-laya hindai tapi kekutan jadi balemu singkat kesah ewen telo tisa te selesai kea.

"Hebat... hebat..." kuan tokoh utara sambil manapuk lukap nanture ewen lime uras tepas uyat.

"Dia kacewa ikei jadi dumah bara kejau akan hetuh" kuan je bara selatan hamauh kea.

"Biar ewen istirahat mangkeme kamanang helo" kuan je bara barat.

Panglima nanture akan bau Kilin ie katawa epat tokoh jite beken tandingan ewen due aluh biar ije ewen te ewen due ngarubut hindai tentu manang mahi amun je hayak-hayak bapa Kilin je hebat matei jadi. Kutelah panglima te barima kekuatan ewen due sesuai dengan pengalama je jadi rancak muhun akan medan tempur.

Beken dengan Kilin ie dia bapikir jituh jite, gawi ie jatun lalau are pengalama hayak puna dia kasene dengan ewen epat te.

Metuh kanjera ewen tende kute sana dumah pasukan kerajaan bara buhu akan hete. Nanture je kute ewen balime je tisa te balalu bapikir hadari helu.

"Metu kea kawan asu awangkau sana mandumah arep" kuan tokoh timur dengan ewen.

"Andau toh ketun bauntung ampi tapi andau rahian dia baka kilau toh hindai" kuan tokoh utara hamauh sambil mananjung mangejau bara hete.

"Kareh tege hindai katika itah supa" kuan tokoh bara barat manuntut kula je nanjung helu.

Dia lalau tahi sampai ewen prajurid kerajaan akan hete, mimpin gawi wakil panglima akan hete.

"Maaf panglima ikey talambat dumah" kuan wakil te hamauh denga.

"Pas katika ketun dumah toh dia kare lambat" kuan panglima te tumbah.

"Nampi nah jadi supa oloh je gau ketun due nah?" Kua misek hindai.

"Kareh ih mangesah nunggu sampai istana ih" kua panglima te balalu ewen hayak buli akan Istana hindai malapor akan maharaja.

Sampai akan istana panglima balalu manaharep manenga laporan akan maharaja ewen.

"Dia sala kea kilau dugaankuh te amun je kukau kuan ketun te" kuan maharaja limbah mahining kesah panglima te.

"Aku gin sama kea jadi manduga akan hete" kuan panglima te.

"Kutuh ikau melai hong istana ih ikau ken" kuan maharaja te dengan Kilin.

"Terima kasih maharaja" kuan Kilin denga.

Nampara bara te Kilin melau hong istana hindai. Baminggu-minggu babulan-bulan sana lembut pikiran Kilin handak manalih lewu indu akan ngaju hindai.
Hong ije katika ie mamander mama je jadi maharaja te niat atei je handak namuei manggau indu je tege hong ngaju hetuh.

"Iyoh amun kukau rencanam tau ih aku nenga modal akam badagang" kuan maharaja te denga.

"Are terima kasih maharaja" kuan Kilin balalu mundur buli akan eka hindai.

Maharaja balalu marentah anak buah manyadia ije kabawak kapal je hai hayak manyuang hoang hapa kare barang dagang je kuntep. Hanjulu ih oloh manyadia laka ije minggu jadi siap balayar kapal je meteh maharaja te. Maharaja balalu mantehau Kilin naharep ie.

"Kapal ayum jadi siap coba ikau nanture akan saran sungei kanih helo, limbah jadi ikau mariksa lapor akangkuh hindai" kuan maharaja te denga.

"Iyoh maharaja" kuan Kilin balalu balua bara Istana manuntut oloh je manenga laporan endau.

Sana sampai Kilin langsung mariksa kare ampin kapal te je puna bahalap hayak nahap ampi bahan je hapan manampa kapal te. Hong kapal jadi kuntep kare keramik, macam-macam tege piring, mangkuk, balanai, pot kambang, cupu, sampai kare bakam uras tege jadi. Handak ije puntung andau Kilin mariksa kapal te, limbah uras jadi pas gita haru ie mules akan istana nenga laporan akan maharaja.

"Bahalap ampin kapal te jadi maharaja" malapor akan maharaja te.

"Ye ih amun kute kuam, jadi kapal tuntang seluruh barang je tege hoang kapal te uras nengakuh akam. Ikau kareh ngawal gawi pire-pire biti pelaut je jadi anak buah ayum hong kapal te." kuan maharaja.

"Jadi pea rencanam haguet namuei toh?" Kuan maharaja misek denga, maharaja je misek te gawi katawa tokoh bara epat penjuru te pasti rami manggau Kilin melai luar istana hayak ewen je puji mamberontak je gagal gawi Kilin tentu umba kea mahimat Kilin. Jitelah sabab Maharaja sana Kilin tege rencana handak buli akan ngaju maharaja balalu mandukung capat.

"Jewu rencanaku haguet maharaja" kuan Kilin.

"Pas ih te pahayak palembut matan andau haguet" kuan maharaja te denga.

"Amun kute aku handak manatap paramukuh helo ara" kuan Kilin.

"Iyoh takkan bei, jewu sanan akangkuh amun ikau handak haguet" kuan maharaja denga.

"Iyoh maharaja" kuan Kilin balalu balua bara ruang rapat istana te buli akan huma eka je into lingkungan istana te.

Hanjewu andau Kilin balalu manalih istana manyundau maharaja, metuh katika jite maharaja kanjera kuman hanjewu.

"Kuman hetuh helo Lin" kuan maharaja mamakat ie. Mau dia mau Kilin umba kea kuman dengan maharaja metuh te.

"Pire kakejau lewu indum bara hetuh Lin?" Kuan maharaja sambil kuman denga.

"Amun mingat aku dengan bapae huran handak ije nyelo labih haru ikei sampai hetuh" kuan Kilin.

"Mias kakejau eka indum te Lin, tapi ikau jadi bauntung jadi sampai hetuh mudahan ikau sampai hong kanih tuntang amun ikau hakun mambangun lewu ketun kanih mangat manampa kerajaan Tang melai kanih" kuan maharaja denga.

"Jamen ih maharaja jikau pasti handak kea hong kemajuan kea" kuan Kiling.

"Kareh amun ikau jadi manampa kerajaan hong ngaju itah mangat bahubung mahalau perdagangan" kuan maharaja menjelas ake.

"Iyoh maharaja" kuan Kilin.

"Ikas te ih auh kuh akam takan bei ikau tulak" kuan maharaja denga hindai.

"Ware terima kasih maharaja kare kataum puna ingatkuh sampai jeha" kuan Kilin balalu bundur balua bara ruangan te.

Kilin balalu buli akan huma hindai manduan kare paramu je jadi nyadia sulak. Limbah jadi siap ie tulak akan pelabuhan hindai munda kare paramu te akan kapal, sampai kapal balalu ingkes melai kamar paramu. Balalu KIlin mariksa kapal hindai hanjulu balalu manyuhu ewen haguet.

Bara sungei Kuning Kilin nampara balayar.
Akan hila selatan kutelah tujuan je ngguang.
Minggu baganti minggu bulan nangkiri bulan.
Kadang Kilin tende sambil bajualan karemik tuntang sutera jitelah barang dagangan.
Tiap lewu je nende isek arae tuntang misek lewu ngaju masih hindai oloh katawa.

Ije nyelo Kilin jadi hong kapal te.
Kadang ie ngalamun kabuat taingat metuh balayar dengan bapae huran.
Ware kenangan melai laut dengan bapae metuh huran.
Mawi Kilin rancak mahantis danum mata amun jadi kalute.
Baya gawi kawalan je are hong kapal te.
Je mahibur atei je benyem sunyi.

Due nyelo singkat sarita.
Jalur je kuehkah je huru sama dia tawa.
Kilin nanture ije tumbang sungei je lumbah.
Kilin mamakat ewen akan hete.
Sampai hete tege huma ije tege oloh bakas je kanjera munduk marene.
Balalu Kilin balua bara kapal manalih akan oloh bakas te.

"Narai aran lewu hetoh nah mina?" Kuan Kilin dengan oloh bakas te.

"Tumbang Kahayan ara hetuh" kuan mina te denga.

"Hong kueh eka lewu ngaju mina?" Kuan Kilin.

"Ngaju? Ye hetoh nah" kuan mina.
"aku toh nah oloh ngaju nah" kuan mina te hindai.

"Iyoh are terima kasih ih mina, handak murik aku helu ara" kuan Kilin.

"Iyoh buah-buah ih" kuan mina te denga.

Balalu Kilin manarus panjalana murik akan Kahayan. Tege lewu supa ewen ie tende sambil bajual kare kain sutera tuntang keramik.
Bamingu-minggu babulan-bulan balalu sampai Kilin te akan ije lewu Kilin te kesah. Kilau bahut amun jadi sampai lewu ie bajualan daganga te. Kilin je jadi dia katawan arae lewu indu te pikir-pikir tikas cara kawin dengan oloh ngaju toh ih mangat tau supa keterangan alamat indu je oloh ngaju te.
Kilin oloh je pintar hayak harati supa akal je kute jadi mantap hong angat hong atei te.

Itah baya tau marencana tapi Hatalla je malalus kea.
Hong ije lewu je nende te Kilin tature ije biti bawi bahalap je bapili melai kapal ayue te.
Balalu Kilin misek dengan ije warga hete.

"Oh le, eweh bawi je bahalap jite?" Kuan kilin dengan oloh lewu je balanja hete.

"Ji kueh jikau nah bakas olo nah le, hayak balu hindai" kuan jite.

"Babuah auh leha je kilau kare oloh haru umur hanya belas ih gitangkuh?" kuan Kilin denga.

"Amun ikau dia percaya dengangkuh isek bei dengan oloh je tempun biti te" kuan oloh lewu te denga.

"Helo aku misek" kuan Kilin balalu manalih bawi kuwu te balalu maningak.

"Oh ndi, narai je gaum?" Kuan Kilin dengan bawi kuwu te.

"Ihat ku ture-ture ih" kuan bawi kuwu denga.

"Taulah kue bapander akan lahuan ndi tege taluh je isek kuh dengam" kuan Kilin bapander denga.

"Hau narai nah?" Kuan bawi kuwu denga.

"Tege bei" kuan Kilin denga.

"Iyoh ih" kuan bawi kuwu balalu manuntut kilin akan lahuan kapal te.

Dia perlu itah mahining pander ewen due je pasti hambun rayu Kilin dengan Bawi Kuwu te. Kilau anak tabela bahut hajanji purah balalu nutu bawi kuwu kea.

"Amun aka je puna tutu handak maja misek akan huma ih" kuan bawi kuwu te denga.

"Hong kueh eka humam ndi?" Kuan Kilin misek hindai.

"Hong ngaju kanih tege ih je batungket gantung ampi" kuan bawi kuwu denga.

"Iyoh kareh aku akan kanih" kuan Kilin denga.

"Yoh ih amun manunggu ikau andau toh melai huma" kua dengan Kilin te.

"Yoh bei" kuan Kilin.

"Amun kute handak mandai ih ara aku helo" kuan bawi kuwu sambil mananjung malihi kapal Kilin te.

Limbah jadi bawi kuwu mandai Kilin balalu matur rencana hindai maja misek bawi kuwu te akan huma. Sana andau halemei Kilin balalu mandai ke mimbit ije due biti anak buah maja akan eka bawi kuwu te. Tajung-tanjung Kilin melai lewu te puna jatun ie bingat hindai je eka kakurik huran hong hete. Dia tahi tanjung Kilin sampai akan huma bawi kuwu te, metuh te bawi kuwu kanjera munduk baun huma kea.

"Te ie kanih" kuan Kilin hamauh dengan kawal.
"Pire umur kira-kira kuam?" Kuan Kilin misek anak buah te.

"Amun manurut tampayahkuh laka uju belas hanya belas nyelo ih ampi, taw je kuam?" Kua misek kawal.

"Sama ih manumun tampayahkuh" kuan kawal tumbah.

"Salamat halemei ndi" kuan Kilin dengan Bawi Kuwu.

"Halemei kea, palus akan huma hetuh" kuan bawi kuwu.

"Iyoh palus kea ih toh" kuan Kilin denga.

Sana jadi tame huma Kilin balalu mamander rencana je handak misek bawi kuwu te. Ewen keluarga bawi kuwu te manarima tuntang sanan kea ampin riwayat bawi kuwu je balu manak jadi. Kilin dia pehe pikir je penting hong pikira tege eka oloh je tau mandohop ie manggau alamat eka indu kareh, kutelah tujuan Kilin je mangawin arep dengan bawi kuwu te. Puna bahalap cara je hapa Kilin te, gawi amun ie isek-isek barangai jelas tau beken je sundau, gawi masalah dia ie katawan into kueh eka tandipah lewu indu, sedangkan bawi kuwu je manyewut arep je bakas jite baya pander hapa marandah arep ih gawi jitelah ie dia maku hatatumba nahiu jite.

Limbah jadi lepah kare pander ewen matur rencana nampa pesta je sederhana ih akan pangawin ewen due te. Bawi kuwu dia maku kawin je rami-rami hindai gawi jadi balu kea mikira ie, baya masi akan Kilin je masih bujang ih marawei oloh ije kalewu te manyaksi acara ewen.

Acara jadi lepah ewen belom hinje buah-buah manguan pambelom into lewu te. Metuh kawin te Kilin mangganti arae mangat rajaki ewen due lancar maka ara ganti jadi Kiling into kueh bapa oloh she Tang maka ara lengkap Tang Kiling (due kata).

Jadi baminggu-minggu baganti bulan ewen due hinje. Kilenkah hong ije andau te Kiling toh sana gatel takuluk gawi guti nyit-nyet sinde angat pangkeme. Balalu ie manalih sawa te balaku dohop manggau guti akae.

"Ndi taulah ikau manggau guti akangkuh helu, bagatel sinde takulukkuh toh" kua dengan sawa te.

"Tau kea, hatuh aku gau akam ka" kuan Bawi Kuwu denga.

Balalu ie munduk bawi kuwu manakas takuluk manggau guti je kua te. Metuh kanjera kakas-kakas bawi kuwu nanture tege awan himang melai takuluk bana, gawi bana te rancak bakesah umba perang metuh hong Tiongkok akae balalu ie misek kunat te dengan bana.

"Tege awan kana senjata musuhmuh kah ka melai takulukmuh toh?" Kua misek Kiling te.

"Tegekah ampi ndi?" Kuan Kiling misek hindai.

"Iyoh ampi toh awa jadi keleh" kuan bawi kuwu dengan.

"Amun kunat jikau dia kare awan musuhkuh, tapi gawi kadungilkuh ih. Tanda mata bara indukuh" kua sambil tatawe.

"Tanda mata kilen auh nah ka?" Kuan bawi kuwu denga.

"Kutuh kuan bapae kuh mangesah. Metuh aku kurik metuh indukuh pakasak bari basanga aku handak balaku. Gawi bari te balasut indukuh ngahana, tapi aku badungil jajuan handak manyumput metuh indukuh laya aku manyumput. Tapi gawi je kajeng kisu beken je nekap beken je nanture balalu tatekap rinjing je balasu mawi aku manangis tuntang induku balalu rahas tutu, catok kulukuh hapa sodok bari te ye kau awa je gitam kau" kua mangaesah pandinu himang jite.

"Bujur-bujur je kuam kau, amun kukau ara ikau toh anak kuh kutuh" kuan bawi kuwu te balalu manjuju ie.

"Induku serap ikau, amun je indukuh nah bakas, tau nampara ngalilu reke wayah toh" kuan Kiling dengan bawi kuwu.

"Ikau dia tawa aku toh nah puna bakas,baya gawi aku bahasil meyakinkan ije ilmu mawi aku je tatap tabela sampai wayah toh" kuan bawi kuwu.

"Tanjarum kau puna kakulas ayum kau ih manggau guti akangkuh" kuan Kiling puna tutu kea taluh je kua dia tame akal penjelasan ayun bawi kuwu hong ontek.

"Yo kue maja bakas lewu toh je masih belom je katawan kesa jitoh" kuan bawi kuwu te mamakat ie.

"Haw.. yo ih kue maja" kuan Kiling gawi gita puna serius ampin bau bawi kuwu denga.

Sampai huma oloh je gau te balalu isek gawi bawi kuwu oloh bakas te.

"Tutu ih bawi kuwu toh puna bakas umur baya tabela ampi biti bereng" kuan oloh bakas te mamander.
"Buhen te nah ken?"

"ye kuangkuh harungkuh katawa sakalinya Kiling toh anakuh huran nah je nyakula bapa akan kerajaan Tiongkok bihin nah" kuan bawi kuwu manjelas.

"Kilen je tau kalutuh?" Kuan oloh bakas te.

"Kalampie ih je sama dia haru aku tawa metuh aku manggau guti akae endau ih" kuan bawi kuwu.

"Amun je kukau auh ketun inyaki mamalas lewu itah hapa daha seluruh metu je tege hong penda andau toh" kuan oloh bakas te. Mahining je kute Kiling umba bapander kea.

"Kilen ampi ikei dinu amun je hapus penda andau toh manggau metu" kuan Kiling.

"Epat puluh macam ih je hapan te, jite kareh hapa manyaki tuntang mapas lewu toh" kuan bakas.

"Iyoh ih" kuan Kiling dengan angat atei je labih are dia percaya amun je jadi sawa te ie te indu.

Puna bahali impercaya hal je ganjil kute tapi kuasa Hatalla puna lapas bara pikiran kalunen, kutelah bawi kuwu te ampi tabela tapi ie puna indu Kiling je bujur kea.

Singkat kesah kare metu uras supa gawi Kiling bajumbah epat puluh kilau kuan bakas lewu toh tuntang marawei ewen ije kalewu hindai gawi, pesta hindai nampa. Metuh kanjera ewen je rami-rami kute langit nyalenga mangaput mambilem riwut teneng, Kiling je puji balajar ilmu perbintangan hong kerajaan Tang dia puji mahining keadaan Langit je tau kalute.

"Narai rima toh" kua hamauh kabuat hong padang pesta te.

Kanjera je bapikir kute riwut barat nampara dumah sasar tahi sasar kancang sampai balihang belah batang kayu saran jalan. Masih hindai lepah kasangit alam ampi dengan ewen te. Nyaho kilat manyambar laka petak je mawi gerek petak sasar tahi gerek petak te sasar bahimat. Bawi kuwu metuh te metuh riwut barat sulak ie jadi tame akan banama mikeh junyu nata ujan amun buli akan huma, kutelah bawi kuwu barima metuh ie akan banama dia manyangka andau je murka kilau te kea.

Entah bara kueh pandumah danum je ware sana tege manambalang banama te mawi bawi kuwu je hong melai kapal tahampas kanih kate balalu tujah melai hong banama te.

Matuh bawi kuwu jadi sadar ie baya nampayah tege ije cahaya tarang bara luar. Bawi kuwu manalih akan hete marak ruyung-rayang nampayah akan luar are batuan. Bawi kuwu mantehau balaku dohop dengan oloh tapi jatunti je manumbah auh, sampai hong ije andau tege ije biti oloh dumah akan hete.

"Dohop aku" kuan bawi kuwu.

"Tege oloh auh" kua

"Aku melai banama toh" kuan bawi kuwu te.

"Basaluh lepah ketun toh ampi" kuan oloh je manalih eka bawi kuwu je mantehau.

"Dohop aku balua bara hetoh yo" kuan bawi kuwu balaku asi denga.

"Nampi aku handak mandohop ikau?" Kuan oloh te.

"Catok akae mangat bakiwak manampa jalan akangkuh balua" kuan bawi kuwu te denga.

"Nunggu helu aku mantehau oloh lewu kanih" kuan oloh te balalu hadari bara hete.

"Jatun kea uras dia tau mandohop" kuan bawi kuwu ngarunum nanture jite je buhau.

Dia lalau tahi dumah oloh are akan hete mimbit macam-macam alat tege kea je mimbit panginan. Nanture oloh are kute bawi kuwu jadi semangat kea pasti olih balua ie gawi oloh are te.

"Kuman helo ikau bawi kuwu, eweh dengam hekau?" Kuan ije biti je manukep akan hete.

"Kabuatkuh ih dohop aku yo balua bara hetuh" kuan sambil narima bari balut je neng oloh akae te.

"Iyoh ikei dumah toh nah handak mandohop palua ikau bara hekau kea" kuan ije biti ewen te.

"Kejau ikau bara rumbak hekau ikei handak mancatok tumbang hetoh" kuan ije hindai je mimbing palu hai hong lenge.

"Iyoh" kuan bawi kuwu sambil mimbit pangina te.

Balalu ewen dir dar mancatok batu te bakiwak kea ampi gawin ewen te, baya dia maku bahai gawi sama kilau belom batu te limbah bakiwak lembut hindai, hante ih ampi kahain rumbak te.

"Dia maku ampi bawi kuwu batu toh bakiwak santar haluli tarus" kuan ije biti oloh je hamauh melai luar te.

"Kayah puna nasib kea aku toh" kuan bawi kuwu je nanture gawi ewen te jatunti hasil.

"Buli ih ikei toh je kalutoh ampi batu" kuan ije hindai.

"Iyoh bei" kuan bawi kuwu balemu dia basemangat angat.

"Tege ih ikei magah bari balut jewu hindai akan hetuh" kuan ije hindai.

"Iyoh, amun ketun handak manampa kain agah bei benang akan hetuh aku nampa kain akan ketun" kua hindai.

Nampara bara te rami oloh magah kare banang, kain, manbal kare pakai belah. Singkat sarita bawi kuwu melai hete terkenal hindai sampai akan pinding ije biti hatue je gagah bara hila Barito toh dumah akan tangkiling te kea.

"Oh bawi kuwu" kua mantehau bawi bara baun rumbak te.

"Oi aku, tege narai?" Kuan bawi kuwu denga tumbah bara hoang.

"Nampi amun aku olihkuh palua ikau bara batu toh hakulah ikau akan sawangkuh" kua mamander bawi kuwu je laya manyulam melai hong banama te.

"Hakun tutu amun ikau olih mampalua aku" kuan bawi kuwu denga.

"Iyoh ih amun kute" kua ie manduan baliung mamukul tumbang rumbak te sama kilau je jadi2 pire oloh je mancoba kea batu te lembut tiap ie bakiwak te.

Nanture je kute ie dia maku manyarah, balalu ie balampah melai hunjun batu banama te balaku petunjuk mangat olih mampalua bawi kuwu bara rumbak batu te. Gawi puna ie balaku bujur buah maka dumah pansanan akae.

"Amun ikau handak mampalua bawi kuwu bara hong batu banama toh ikau harus nyadia uju kakabat bamban into kueh ije kabat te kahain pangkut due lengem kau. Ikau manggau tuntang balalu lepah mamukul te lepah hong ije sahelo bara andau kaput" kutelah pansanan akae je balampah te.

Hanjewu andau ie balalu manggu bamban te. Ie je pangaji kapuntung andau ie manggau bamban te sana jadi etu tukep robak kayu te balalu mik-muk ih ie mamukul tumbang rumbak te hapa bamban. Ije kapeteng jadi lepah tege hasil je gitan jadi. Sampai jahawen kapeteng andau jadi halemei,  rumbak te puna sasar hai kea bara helo.

"Kayah tisa ije kapeteng hindai" balalu catok kajeng kisu tapi metuh jadi saparu balalu mihau metu parak kayu te mansanan bahwa jadi jam jahawen amun ie hakun mahiau te (aku dia bingat arae metu te).

"Oh bawi kuwu taulah ikau balua jadi" kua dengan bawi kuwu te. Bawi kuwu mancoba baya olih balua kuluk ih dia olih nangkalau bahai. Nanture je kute hasil oloh jite kacewa.

"Kueh lukap ayum bawi kuwu" kua. Bawi kuwu je dia curiga nah balalu ie manjuluk lukap limbah ture-ture ie lenge bawi kuwu te balalu nejeb akae tepas lenge balalu badaha mambisa batu te je mawi palus tatutup batu te sampai andau alem toh.

(Lepah)

Panjang sabujur sarita toh pahari baya jituh ringkasan kesah ih je nuliskuh.

Dinasty Tang amun dia sala mendeng metuh abad jahawen sampai abad jalatien masehi.
Jadi sekitar abad jitelah kejadian te amun auh sarita toh.

Posted on Selasa, Juli 01, 2014 / 1 Pendapat / Read More

Sabtu, 28 Juni 2014

Ela Tende Balajar Hong Pambelom

Inampa Awie: Sansana Sarita

Hong pendeng segah sama kilau gunung...

Into garaka mahasur sama kilau Sungei...

Hong kekuatan balemu sama kilau Danum...

Into tangkeru mahian sama kilau Kapas...

Hong kalaju sama kilau kilat...

Into tahaseng sama kilau oloh batiruh...

Kare lenge sama kilau Bintang...

Ampin bitie sama kilau hamalem...

Metuh ewen hasupa jari ije...

Maka aku dia tau naliti hindai ewen te...

Hong Dunia toh puna ware ilmu je gantung...

Baya sayang atun kalune ih je tau dinu...

Ela tende balajar hong pambelom...

Mangat tau supa ilmu je gantung...

Posted on Sabtu, Juni 28, 2014 / 0 Pendapat / Read More

Kamis, 26 Juni 2014

Aran Biti Bereng

Kutak Itah = Bahasa Indonesia

Balao = Rambut

Kalaguwet = Ubun-ubun

Lingkao = Dahi

Alis = Alis

Pinding = Telinga

Mata = Mata

Urung = Hidung

Bawak Mata = Biji Mata

Sangsengut = Kumis

Biwih = Bibir

Kasinga = Gigi

Pipi = Pipi

Tanong = Tahi Lalat

Ijang = Dagu

Janggot = Jenggot

Jela = Lidah

Iweh = Liur

Balengkong = Tenggorokan

Bongkok Tingang = Kerongkongan

Takuluk = Kepala

Uyat = Leher

Tekuk = Tengkuk

Baha'i = Bahu

Lenge = Lengan

Penang = Pergelangan Tangan

Lukap = Telapak Tangan

Tunjuk = Jari

Silu = Kuku

Tunjuk Indu = Ibu Jari

Tunjuk Panunjuk = Jari Telunjuk

Tunjuk Hantu = Jari Tengah

Tunjuk Manis = Jari Manis

Tunjuk Angking = Jari Kelingking

Karakup = Kepalan

Siku = Siku

Tusu = Buah Dada

Usuk = Dada

Tapasan Gayau = Punggung

Atei = Hati

Tulang Balawar = Tulang Rusuk

Baun Atei = Ulu Hati

Kana'i = Perut

Puser = Pusat

Kahang = Pinggang

Kahawen = Kemaluan

Pipi Para = Buah Pantat

Para = Pantat

Sapak = Paha

Kuluk Utut = Lutut

Buntis = Betis

Buku Laling = Mata Kaki

Uhat = Urat

Pupus = Kulit Tubuh

Takir = Tumit

Tapak Pa'i = Telapak Kaki

Lawin Pa'i = Ujung Kaki

Posted on Kamis, Juni 26, 2014 / 0 Pendapat / Read More

Senin, 23 Juni 2014

Buah Sinta

Uras itah puji mangkeme je bagare ara 'buah cinta' te, tamasuk aku je paling rancak buah sinta. (Hehe)

Kanatek sinta te dumah jatun atie itah tau ngangkira hayak ware macam cara.
Entah jite je sengaja, entah jite dia sangaja, entah ie hong kasanang, entah ie hong kasusah.
Mahi sinta te tau dumah kea hong umur jadi bakas mesu atawa hong ewen je cacat biti bereng.
Kutelah kahebat je bagare arae sinta te je tau dumah hong kueh bewei eka tuntang tau manyanang eweh bewei atawa mangacewa eweh bewei kea.

Jatun atie je sala dengan sinta selama itah masih mahapan perasaan je pahayak awi akal je bahalap hapa malalus.

Akan kawan pahari uras:

+ akan je jadi kanjera buah sinta keme-keme ih buah sinta te hong katabela je bujur buah hayak ngontrol kare taluh gawi kea.

+ akan je jadi kawin atur kare ampin pambelom hong kapakat sinta je dewasa je jadi bahalap tampa nenga Hatalla.

+ akan je masih jomblo, ela manyarah manggau ayun arep kea gawi jodoh te pasti tege akan arep hong kalunen toh akam.

+ akan je lagi pehe atei gawi sinta, mikir kare kasalan arep kabuat ela ikau balalu manyala oloh je balalu ikau manutup ateimuh hindai nantuani eweh-eweh je dumah manukep ikau keme-keme hapa atei kabuat je kueh je cocok hindai.

-Salam Tebe-

Posted on Senin, Juni 23, 2014 / 0 Pendapat / Read More

Selasa, 17 Juni 2014

Ampin Rima

Pahari samandi'ai...
Ela manggau lauk hong danum je ampi jenih katining, gawi hong hete jatun ati je lauk je tau belom. Ela manuntut kesempurnaan dengan kare kawal, gawi amun ikau manggau kawal je sempurna maka ikau jatun atie kawal hong kalunen.

Rima: Amun danum lalau katining maka jatun ati lauk je tau belom hong hete. Lalau ware tuntutan dengan oloh beken, maka ikau akhir jatun ati kawal hong kalunen toh.

Hong bentuk andau endau ikei dengan kawalankuh mihup mangopi sambil manganan kantuk gawi tege oloh je penting akangku oloh je nunggu te. Sambil mangopi due biti kawalku te bapander nahiu ampin kare gawian, hong pander ikei te tege ije biti kawal ikei mangeluh.

"Wayah toh aku ture sasar bahali manggau oloh je bagawi je puna tonoh hayak bahalap gawi. Ware oloh wayah toh gitangkuh isut katau bagawi dia tonoh hayak kurang bahalap gawi tuntang purah peda bagawi" kua mambuka tahiu je jadi pengusaha te.

Mahining je kalute kawal ikei ije beken balalu tumbah je kua te.

" amun mata baya nanture kasalan hayak kanahapas ampin oloh beken, maka ikau sama kilau sarangan rutik te ih (bak sampah). Amun ikau tau nampayah kahalap tuntang kalabien oloh beken maka ikau sama kilau pati je eka mangumpul kare panatau" kua je sama pengusaha kea mangerendeng kawal ikei je mangeluh te.

Bara kutak ewen due te aku je umba mahining hete bapikir. Belom hong kalunen toh eweh je dia puji gawi sala? Aluh kilen ampi kajenta dengan oloh beken, baya kilen ampi itah naharep kasala hayak katapas oloh beken hete eka masalah dia kare hong oloh. Tapi ware pemimpin je dia paham prinsif jituh, mawi ware manarik tenaga bara luar padahal hong hetuh masih are je luntang-lantung jatunti gawi. Arep tempun petak danum tapi oloh tempun kare panatau, ela manyala je tempun petak danum amun dumah mangayau jite gawi kegagalan pemimpin hong naharep katapas hayak kataun ikei je luntang-lantung toh.

Inulis Awie: Sansana Sarita

Posted on Selasa, Juni 17, 2014 / 0 Pendapat / Read More

Huma Betang

Huma Betang batongket panjang.
Bahejan tunggal balampat uju.
Amun itah tege umur panjang.
Tau itah hasupa hature bau.

Hong huma Betang are pusaka.
Kare mandau lunju tuntang penyang kea.
Jatunti are petehku akan tunda kula.
Baya Isenmulang kute kuangku kea.

Huma Betang je puna panjang.
Hayak tege basengok genep ruangan.
Harus itah tau bapikir panjang.
Hayak harati manarima kare hinaan.

Patung Sapundu melai baun Betang.
Hapa manolak sial kawe je dia gitan.
Cangkal bagawi amun handak sanang.
Kutelah pedoman oloh huran.

Naharep pambelom je huma Betang.
Mangat naharep kea tuah rajaki dumah.
Ela santar tatawe hetang.
Gawi kabang tangis jite kareh.

Melai batunggang je baukir bapahat.
Oloh bawi bahalap je mentang anak.
Budaya itah ela sampai dia bingat.
Belom bahadat kutelah tingak.

Naharep sungei hetelah eka.
Huma Betang je panjang hai.
Ilmu je gantung puna are hong dunia.
Tapi sayang isut kalunen je mangerti.

Huma Betang are je jadi tapilih.
Hatantiring hapakat belom hong dunia.
Kutak je bahalap manjadi kasih
Gawi je bahalap manjadi cinta.

Akan oloh je haru maja.
Mandai tangga tunggal balampat ujuh.
Puna bahali amun je dia biasa.
Puna mangat akan je patuh.

Tahan banjir kutelah huma Betang.
Gawi bajihi gantung kejau bara danum.
Kutelah huran oloh marancang.
Manumun ampin keadaan alam.

*****

Ngarang Awie: Sansana Sarita

Posted on Selasa, Juni 17, 2014 / 0 Pendapat / Read More

Kutak Itah

Jaka tawangku kamanis madu.
Akan dueku mewui dengan gula.
Jaka tawangku cinta ayum tanjaru.
Akan dueku narima bara tampara.

Puna mangat je danum.
Malaga. Mahi amun ihup hong pesta.
Atei eweh je dia kacewa.
Amun cinta ayum bagim akan ngaju-ngawa.

Huma Betang ukuran panjang.
Hayak gantung tuntang lebar.
Hambuen ikau nah sayang.
Benyem tunis sampai jatunti kabar akang.

Bara Kasongan akan Palangka.
Nangkalau helo Bukit Batu.
Bara aku manahan cinta.
Keleh aku mander akam tutu-tutu.

Bua Rimbang Bua Lepu.
Amun ikau sayang ela nanjaru aku.

Humbang Puring Humbang Tamiang.
Aku dia marimbang dengam toh sayang.

Kota Sampit Sungei Mentaya.
Eka hatejeb dengan Madura.
Amun puna ikau bujur cinta.
Maja misek aku akan huma.

Kota cantik Palangka Raya.
Kumpul kalunen bara ngaju-ngawa.
Amun puna kute kuam mangat percaya.
Andau toh kea aku maja akan huma.

Huma Hai Huma Betang.
Hong baun tege sapundu.
Hetelah ekaku melai sayang.
Maja bei ikau aku manunggu.

Uru Garigit Uru Silet.
Ewen sama belom hong petak.
Toh aku jadi nampara haguet.
Maja humam mangat jeleng mangutak.

Huma Betang Jihi gantung.
Tege pasah Patahu melai baun.
Aku manduk hunjun garantung.
Manunggu ikau sampai akan baun.

Batu Banama intu benteng Rungan.
Aku puna cinta dengam sayang.

Bukit Bondang melai Barito.
Eka kare balampah tuntang balaku.
Amun ikau je puna tutu.
Jatun ati kasala maja misek aku.

Batu Ayau melai ngaju.
Eka basumpah oloh helu.
Aku puna dia nanjaru.
Manduan ikau akan kabaliku.

Kambang Mawar kambang Henda.
Leha katahi ikau sampai huma.?

Bandara Cilik Riwut hong Palangka Raya.
Aku toh masih into Jakarta.

Mandau Lunju jadi nyadia.
Nyangkaku ikau jadi hong Palangka.

Bua terong bua pisang.
Buhen ikau taharu dengangkuh sayang.

Jatunti kare bua jatunti narai-narai.
Aku bajilek mahining tesau ayum kau.

Posted on Selasa, Juni 17, 2014 / 1 Pendapat / Read More

Sarita Lilin

Hong ije alem je kaput pijem tege epat Lilin je warna Bahandang, Bahenda, Biru dengan Baputi belom mampalawa hong hunjun ije kuburan, isut-isut Lilin ye lenyuh mahantis kinan Apui. Alem jite benyem tunis sampai tahining ewen te hamauh sama arep.

"Aku ie te kedamaian tapi kalunen dia sanggup mahaga aku gawi te aku mampatei arepkuh ih helo" kuan Lilin Je Baputi te balalu rangkah-rangkah ie mampelep arep.

Nanture je kute Lilin je Bahenda hamauh kea.

"Sayang aku dia kalunen mahapa hindai, kalunen are dia kasene aku jadi, jatun guna aku je banyala. Padahal aku toh Iman" kuan Lilin je warna Bahenda limbah ie jadi hamauh te dumah Riwut je kancang mampelep Lilin jite.

Nanture kute Lilin je Bahandang sedih due kawal uras mampelep arep jadi kurang balawa hindai hunjun kuburan alem te.

"Jatun guna kea aku tatap banyala amun kalunen manggap aku dia baguna kea, ewen malahan hakasingi tuntang hakaridu sama arep. Bahkan basingi dengan oloh je mencintai ewen, basingi dengan kare keluarga tuntang kare tunda-kula. Maka aku toh je bagare ara CINTA" kuan Lilin je Bahandang te hamauh kecewa dia manunggu kare Riwut hindai Lilin te mampelep arep kea.

Tisa ije warna Biru je masih banyala jatunti hamauh benyem tatap mampalawa hunjun kubur te alu baya kabuat je banyala hong hete. Metuh katika te sana dumah ije biti oloh bawi tabela je bahalap baju baputi salawar babilem balau je panjang sampai likut dumah akan kubur jite. Nanture telo batang lilin je belep te ie balalu mikeh tuntang hamauh. "Narai mawi ketun? Harus ketun toh tatap banyala. Aku mikeh amun je kaput pijem kutuh" kuan bawi te hamauh melai hunjun kuburan te sambil manangis gawi kurang balawa kuburan jite alem te.

Nanture je kute lilin je warna Biru te hamauh denga masi ture ampi je mikeh hong kakaput te.

"Ela mikeh, dusah kare manangis, selama aku masih tege belom tuntang banyala itah masih olih mempelum lilin je telo te hindai" kuan lilin je biru te denga.

Hanjak ampin bawi te balalu manyumput lilin je warna Biru te hapa mampelom lilin je beken hindai.

"Biar saribu lilin je beken hindai masih sanggup aku mampelom hindai" kuan lilin je warna biru te sambil tatawe denga mawi ie umba tatawe kea mahining kuan lilin te je akrab tutu denga.

Lilin je dia tau matei hong pambelom itah ie te lilin je warna 'biru'. Ela sampai kawan pahari nihau lilin je warna 'biru' te. Dia peduli kilen ampi bewei kalambat itah haguet salama itah dia tende harapan te masih tege. Lilin je warna biru jitelah je bagare ara lilin harapan.

Sarita jituh duankuh bara pengalaman hong alem paskah endate melai hujun kubur.

Inyarita Awie: Sansana Sarita

Posted on Selasa, Juni 17, 2014 / 0 Pendapat / Read More

Senin, 16 Juni 2014

Sifat Asal Diya Tau Ubah

ege ije kungan pusa je naksir dengan pangeran raja. Pusa te sadar bahwa iye te metu dia mungkin tau kawin dengan pangeran raja mawi iye pusang kabuat dengan perasaan cinta je dia olih nyampai. Genep andau pusa jite jungun marima perasaan cinta je hai dengan pangeran raja te. Baminggu-mingu baganti bulan pusa te sasar pusang marima perasaan je tege hoang atei je jadi bauhat bakambang baya jatunti eweu harum je akan kasanang. Kilenkah huang ije andau metuh pusa te mandam kabuat melai taman istana pangeran raja, dumah ije kungan burung Cuwit tingkep melai pating kambang darah iye. Kajuk-kajuk ih cuwit jite nah handak mureh pusa jite maksud ayue, tapi pusa ije jite dia tatarik nanture gin dia mippen dengan cuwit je kurik jite. Nampayah je kute cuwit jite jadi penasaran dengan pusa jite narai je mawi iye je dia handak bangang denga, ye balalu hamauh burung cuwit jite dengan pusa.

"Oh nger, habankah ikau?" Kuan cuwit maningak iye bara edan kambang.

"Narai urusam kea handak katawan aku?" Kuan pusa tumbah jatunti kare tampaliau nampayah cuwit te.

"Amun tege masalah nah nger mander ih, mikeh aku tau mandohop ikau" kuan cuwit te bilik balingau nantuani pusa jite.

"Narai kataum kea je handak mandohop aku?" Kuan pusa misek cuwit jite.

"Ware ih kataungkuh nger, je pasti tau tarawang helo laju bara ikau je hadari" kuan Cuwit sambil mureh pusa jite.

"Masih hindai tau mandohop aku amun masih baya kalute ih kataun ayum" auh pusa te dengan burung cuwit.

"Masalah narai helo je mawi ikau nger?" Kuan cuwit baruwek misek pusa.

"Rahasia!" Kuan pusa tumbah.

"Jatun nger amun je rahasia kilau kuam kau masalah je taluh jatun ih, nanjarum arti te. Ela patuh nanjaru nger, nanjaru jite nah badosa" kuan cuwit denga.

"Eweh nanjaru ikau kau ih je lantih" kuan pusa bara penda upun kambang te denga.

"Pea kare aku lantih nger?" Kuan cuwit dengan pusa jite.

"Ampim kau dia lantihlah ara handak katawan rahasia ayungkuh ih" kuan pusa denga.

"Dia iye rahasia ara nah nger amun jatunti oloh beken je katawa, je ara rahasia nah harus tege oloh beken katawa sadia ije hoang dunia toh" kuan cuwit dengan pusa.

"Kutelah nger?" Kuang pusa hindai.

"Iyoh nger, memang rahasia ayum te akan eweh jadi andermuh nger?" Cuwit misek hindai denga.

"Jatun ih lagi nger" kuan pusa te pusang marima masalah kabuat jadi.

"Amun jatun kuam jatunti masalah ih ara keleh kue bangang ih nger" kuan cuwit mikir kabangang ayue.

"Jia aku nger lagi tege je nunggukuh melai hetuh" kuan pusa denga.

"Nunggu balawaukah ikau nger?" Kuan cuwit denga hindai.

"Jia nger" kua.

"Nunggu pacarmu?" Kuan misek hindai.

"Iyoh"

"Je kueh pacarmuh nger je baputi nah atau je babilem atau je babelang nah?" Kuan cuwit mangkira pusa je kueh je nunggu te.

"Dia nger uras beken" kuan pusa tumbah denga.

"Amun je uras beken je kueh ih iye?" Kuan cuwit.

"Rahasia nger" kuan pusa.

"Rahasia tarus tarus ayum nger dia rami je kukau nger" kuan cuwit denga hindai.

"Biar ih dia rami akam nger akangkuh nah rami tutu" kuan pusa dia maku kalah dengan cuwit jite.

"Rami narai je rahasia ayum je dia ati oloh katawa, dia iye rahasia ara jikau kamameh ih" kuan cuwit manggau karahas pusa jite denga.

"Leha nger katulas muh nyewut aku mameh" kuan pusa denga hindai.

"Dia kare tulas ara jite nah nger tanda gawi aku tau dengam nah sampai nyewutkuh ikau mameh" kuan cuwit denga hindai.

"Dia ngerti aku dengam jadi nyewut muh aku mameh maka gawi ikau tau hindai kuam dengangkuh, jaka ikau tau nah dohop aku toh" kuan pusa mengeluh jadi lepah pikir.

"Nampi aku handak mandohop ikau masalah ayum je uras rahasia kuam jadi?" Kuan cuwit denga hindai, mawi pusa jite bapikir hindai mahining kuan cuwit te.

"Tapi nger ela ikau lantih mangesah akan oloh bekenlah?" Kuan pusa jite denga hindai.

"Ikau supa kare bawau bahut jatun kare aku ngesah akan oloh are" kuan cuwit je bingung manebak masalah pusa.

"Je balawau puna pangianan ayungkuh nah nger biar ikau malapor akan maharaja kanih nantawe ih ikau, ikau puna tau kea marapus aku ngerlah" kuan pusa te denga hindai.

"Dia kare handak marapus nger mikeh ikau kurang percaya ih dengangkuh, akan naraikuh kea nahiu rahasia ayum nger" kuan cuwit denga hindai.

"Iyoh percaya ih aku dengam nger itah kue puna rancak hature melai hetuh jadi" kuan pusa te denga.

"Yete, ander ih akangkuh nger" kuan cuwit dengan pusa jite.

"Bujur nger ikau handak tawa?" Kuan pusa misek cuwit hindai.

"Iyoh nger" kuan cuwit denga.

"Amun kute ikau mohon tukep aku hetuh mikeh hining oloh beken amun kue pander bara kejau" kuan pusa dengan cuwit jite.

"Silum kau nger... taring muh kau nger... mikeh aku ikau handak kuman aku ih toh?" Kuan cuwit denga hindai.

"Amun ikau je dia percaya dengangkuh jadi nampi aku tau percaya dengam nger?" Kuan pusa denga hindai.

"Tapi ikau ela mawi akulah nger?" Kuan cuwit hindai dengan pusa jite.

"Dia" kuan pusa te tumbah.

"Ela kea sana limbah ikau mander rahasiamuh balalu pateimuh aku dia iye rahasia ara je kalute nger gawi oloh je katawan rahasia ayum jadi pateimuh" kuan cuwit denga hindai.

"Iyoh dia ancap akan hetuh ih ikau hining rahasiakuh nger" kuan pusa denga.

"Iyoh nger" kuan cuwit balalu muhun bara edan kambang manalih pusa jite.

"Narai nger?" Kuan cuwit hindai.

"Hining oloh kareh je bara hekau tukep hetuh" kuan pusa denga.

"Iyoh nger" kuan cuwit je jadi penasaran akhir pasrah ih naharep pusa je kemungkinan tau manganan umur jite.

Sana tukep pusa te balalu habisik dengan cuwit te mangesah rahasia. Cuwit umbet manunggak kuluk umbet manggeleng kuluk.

"Sutil ih masalah jikau nah nger mangat ih" kuan cuwit hamauh denga.

"Kilen ampi cara kuam je sutil nger?" Kuan pusa jite denga.

"Aku puji nger supa dengan oloh sakti nger belom hoang parak kayu iye pasti tau mandohop ikau" kuan cuwit denga.

"Tutu nger je kuam kau?" Kuan pusa hindai.

"Coba ih ikau nuntut aku toh amun angat kurang percaya dengangkuh" kuan cuwit denga hindai.

"Yo ih ara amun kuam je kukau nger" kuan pusa te.

Ye ewen due tulak manalih oloh je sakti kuan cuwit dengan pusa nah. Cuwit sambil tarawang laka edan kayu pusa sambil hadari melai petak manyasah cuwit jite.

"Kilen kakeju nger?" Kuan pusa te misek denga.

"Tukep ih nah nger aku bahut nah ije puntung andau sampai eka oloh te" kuan cuwit je mahitung waktu manumun kalaju tarawang jelas hakabekan dengan kalaju pusa hadari.

Ewen due manguan jalanan sampai ije puntung andau te jatunti kare sampai masih, penasaran angat pusa toh dengan cuwit jite.

"Kilen nger jadi bentuk andau toh kue masih hindai kuam?" Kuan pusa denga hindai.

"Are ampun maaf nger aku dia bingat ikau je rangkah hadari melai petak aku bahut tarawang laju nah nger. Mungkin tau alem kareh kue sampai eka te itah kue tende istirahat ih helu nger" kuan cuwit denga.

"Asal ela ikau nanjaru aku ih nger barangai ih aku hamalemkah hanjewukah kue sampai" kuan pusa te denga hindai.

Manduan singkat sarita pusa dengan burung cuwit jite sampai hanjewu andau haru tende melai ije baun pasah melai into bentuk parak kayu.

"Hetoh eka oloh je sakti te nah nger" kuan cuwit balalu tarawang akan batunggang pasah te.

"Tege narai wit ikau sampai akan hetoh" kuan oloh bara hoang huma te maningak burung te.

"Tege kawalkuh bue asi-asi tutu iye handak laku dohop dengan bue" kuan cuwit te dengan oloh bakas je melai huma te.

"Narai auh kasusah te nah wit?" Kuan oloh bakas je hajanggut baputi sampai kanai.

"Anu bue kawalku toh handak dengan pangeran raja baya gawi hakabeken pambelum kutuh mawi dia tau, jadi ikey dumah akan hetuh handak laku dohop dengan bue je sakti toh" kuan cuwit dengan oloh bakas te.

"Leha kapasi auh nah, kilen ampin itah mandohop iye?" Kuan oloh bakas te hindai.

"En bue taulah mubah kawalkuh pusa toh mangat tau jadi kalunen bawi je bahalap" kuan cuwit hindai mawi oloh bakas te bapikir sambil nampayah pusa je bitep-bitep denga te gawi dia kasene narai je mander burung cuwit dengan oloh bakas jite.

"Mander aka tau ih aku manyaluh iye jadi oloh bawi je bahalap baya ije pantanga iye sumur belom dia tau kuman balawau hindai amun iye sampai kuman balawau iye haluli jadi pusa hindai" kuan oloh bakas te ye balalu ngutak gawi cuwit te akan pusa te hindai.

"Iyoh nger aku sanggup ih terai kuman balawau hindai" kuan pusa te balalu ander cuwit akan oloh bakas te kasanggup pusa te.

Mahining jadi je kute oloh bakas te balalu nyadia paramu hapa manyaluh pusa te mangat jadi oloh bawi bahalap tuntang akan sawan pangeran raja. Dengan doa tuntang ilalus gawi Hatalla pusa basaluh jadi oloh bawi je bakena hayak ampin pupus baputi bahenda. Hatue je kueh je dia mippen nampayah oloh bawi je hagining malisen bau mata, urung mancung biwih bahandang mata hamancar kilau intan, sampaga bulan dengan matan andau je manyilau.

"Hoang kueh aku?" Kuan pusa misik bara tiruh.

"Melai huma buekuh" kuan cuwit denga.

"Kilen je aku je sampai nger?" Kua dia bingat narai gawi.

Ye jelas gawi cuwit te hindai akae mangat iye bingat hindai narai sabab jituh jite tuntang pantangan iye ela kuman balawau hindai.

"Iyoh haru aku bingat hindai jadi" kuan pusa te dengan.

"gawi ikau jadi basaluh hoang kalunen maka aram terai baputi babilem hindai, nampara bara andau toh aku manenga akam aran 'putri bulan taharu dengan matan andau' " kuan oloh bakas je mandohop manyaluh iye te.

"Are terima kasih bue jadi mandohop aku, aku metuh toh dia olihkuh nenga bue narai-narai baya amun aku palus kawin dengan pangeran raja kareh aku mimbit bue akan istana jadi penasehatkuh kare panatau tau ih aku bagi akan bue" kuan putri bulan taharu dangan matan andau.

"Dusah ih aku mandohop ikhlas baya ikau bingat pantangan ayum ih hayak dusah ikau manggau aku akan hetuh hindai gawi aku pindah bara hetuh" kuan oloh bakas te denga.

Hoang istana raja tege sayembara akan manggau calon sawan pangeran raja je jadi sadang kabujang masawe. Rami kare bawi anak menteri kare bangsawan je umba mandaftar jadi sawan pangeran raja je bakena balinga hayak bajenta jite. Uras kumpul hapa pakaian je mewah rantai amas babatu intan hasil ewen oloh bakas korupsi masang akan anak mangat manambah daya pikat akan pangeran, kute kea kare kaji lampah sampaga tuntang kare minyak karuhei uras hapan mangat olih supa atei pangeran raja. Persaingan je ketat jite jatunti tame pikiran pangeran raja sampai kalute kare oloh bawi je baminat akan sawa.

"Bingung aku je kueh je duangkuh" kuan pangeran hamauh dengan bapa je umba nampayah anak manggau sawa te.

"Intih babuah ih ela ikau main-main dengan oloh bawi" kuan bapa sambil maningak iye.

"Memang taulah amun aku manduan ewen palepah pa?" Kuan pangeran sambil mananjung hamauh dengan bapa.

"Jite ara serakah nak dia bahalap akan itah je serakah te gawi jite tau mahancur kerajaan itah" kuan bapa hindai denga. "Amun je mampahayak belai nah nak bilak je hapus Petak Danum toh handak uras angat arep tempu" sambung bapa tinai.

"Nafsu kuda tenaga pusa" kuan putri bulan taharu dengan matan andau hamauh kurik-kurik tapi puna hining gawi pangeran raja je tukep denga.

"Eweh aram ikau ndi?" Kuan pangeran raja manalih iye balalu manjuluk lenge.

"Akukah?" Kuan putri bulan tarewen pea dia bahut metuh jadi pusa melai istana rancak ih gawi ngarunum kute jatunti je tahu-tahu.

"Iyoh ikau eweh aram?" Kuan pangeran raja.

"Arangkuh putri bulan taharu dengan matan andau" kuan putri bulan je balalu tabe dengan pangeran raja te, haru bingat bahwa iye jadi basaluh akan kalunen.

"Kayah kalahalap auh aram ndi, intu kueh ikau melai?" Pisek pangeran hindai je masih hindai malapas lenge ewen due.

"Aku oloh kejau nah ka sasat tanjungkuh sana sampai kerajaan ayum hetuh jadi aku coba-coba ih umba mendeng hetuh kea" kuan putri bulan hawen-hawen dengan pangeran te.

"Tapi ikau hakunlah amun aku manduan ikau akan sawangkuh ndi?" Kuan pangeran denga gawi mahining je coba-coba kuan putri bulan endau. Padahal putri bulan hamauh kute gawi manumun peteh bara oloh bakas je manyaluh iye jadi kalunen.

"Amun kaka tutu-tutu handak dengangkuh aku handak kea dengan kaka" kuan putri bulan. "padahal bara metuh jadi metu sampai jadi kalunen aku cinta dengam" kua hamauh hoang atei.

"Iyoh aku puna tutu-tutu handak manduan andi akan sawangkuh" kuan pangeran raja mantap hamauh, mawi putri bulan handak tutu angat mamangkut pangeran raja hete-hete tapi gawi bingat hindai keadaan bahwa iye jadi kalunen dia metu pusa hindai paksa manguat atei.

"Bujurkah ka? En kaka dia handak nampayah bawi je beken helu mikeh manyasal amun baya tanjung kaka sampai latuh masih are hindai bawi beken likut kanih" kuan putri bulan manumun peteh bara oloh bakas je jadi.

"Tutu kea kuam ndi baya ikau nandakuh helu" kuan pangeran raja manenga ije topi akan takuluk putri bulan. "Ela ikau tindar kanih kate bara hetuh aku pasti akan hetuh hindai" kuan pangeran raja denga.

"Andi manunggu janji kaka melai hetuh ih" kuan putri bulan mananggapi auh pangeran raja.

"Kaka akan kanih baya manyukup tanjung ih ndi" kuan pangeran raja malihi putri bulan te.

Hanjewu te Langit balawa barasih manarang petak danum. Pesta pangawin pangeran raja dengan putri bulan taharu dangan matan andau ilalus melai istana te. Acara je mewah marawei sampai akan kerajaan sansila uras dumah manumun andau undangan. Pangeran raja dengan putri bulan taharu dengan matan andau munduk basanding melai pelaminan. Jatunti halangan narai-narai sampai uras undangan buli lepah, uras manumun kanahuang kilau rencana. Kute kea hoang rumah tangga ewen due je bahagia kea kilau hoang doa tuntang hajat ewen due kea.

Minggu baganti minggu bulan baganti bulan, pangeran raja tambah cinta dengan putri bulan taharu dengan matan andau te. Putri bulan te di eleh cantik tapi hayak harati iye tau umba isut-isut urusan negara je mawi kerajaan ewen sasar jaya gawi petunjuk je nenga akan kabali hoang manggawi tugas kerajaan te.

Hoang ije bentuk andau katika ulang tahun je due nyelo pangawin ewen due, tapi masih jatun anak. Ewen due munduk maraya baduean ih melai eka istirahat ewen raja. Kilenkah pas kanjera tiruh-tiruh dumah ije kungan balawau baseput gayar-gayar rangkah.

"Ceh balawau jikau narai gawi hekau" kuan putri bulan hoang atei giri-giri angat dengan metu jite. Harak balawau jite mangat mangejau, sanunuh kea balawu jite hadari rangkah.

Dia tahi mules hindai balawau jite nangkenya iye hindai singut-singut, mawi putri bulan giri-giri angat handak manyupek.

"Buhen mawi ikau ndi habankah?" Kuan pangeran raja nanture kabali je hagenjeh maka andau balasut.

"Tawa buhenkah aku" kua balalu manyantah biti akan kabali.

"Istirahat ih ikau helu mikeh ikau kahekaan gawi umba aku sur-ser tarus" kuan kabali denga.

"Tau herah kuan kaka te aku kahekaan" kua tumbah kabali.

Haluli iye coba batiruh tapi puna dia tau batiruh, mahi tege balawau jite nangkenya iye hindai gayar-gayar melai laseh tukep denga. Tahi iye nantuani balawau jite puna manis menyak tutu ampi balawau te sampai dia sadar iweh mahasur nanture balawau jite. Sasar iye nyarenan belai sasar are iweh balua mippen tahi dia kuman balawau jadi. Sinde iye coba handak manekap balawau jite hapa lenge rangkah-rangkah manggutil ih maksud putri bulan te tapi hila gawi balawau te lapas.

"Hau balinek ampi ih metu jituh hinya" kua ngarunum kabuat balalu siap-siap handak nangkarap balawau jite hindai, pas metuh te kabali tame akan kamar hindai.

"Narai gawim ndi?" Kuan kabali denga.

"Tege balawau nah ka dia maku hadari iye bara kamar toh" kuan putri bulan denga je balalu balang handak nangkarap balawau gawi buhau tege bana hete.

"Puna kawal itah ulun kalunen ela ikau mawi arepmuh kilau pusa handak nangkarap kea" kuan bana mureh iye.

"Ah... kaka tau tutu mureh andi wayah toh" kuan putri bulan je haru sadar dengan keadaan.

Kutelah genep andau alem tege tarus balawau nangkenya iye, dia iye laka istana eka bagawi balawau tarus tege nangkenya iye bahkan rancak kuman kare panginan ayue jadi.

Kilenkah hoang ije andau metuh ewen kumpul melai istana balawau jite dumah hindai nangkenya iye. Gawi mangkeme rise hayak puna mippen kea putri bulan hilap balalu nangkarap balawau jite. Oloh are uras tarewen gawi te tuntang kabali tarewen kea, hindai lepah katarewen oloh are putri bulan salenga basaluh jadi pusa hindai. Oloh are uras geger nampayah jite putri bulan je terkenal cantik bakena hasaluh jadi pusa gawi mangkarap balawau.

Sifat je asal puna dia tau ubah, alui kilen ampi manyaluh arep, je pusa tatap pusa ih watak ayue. Balawau jite iyete jelmaan bara oloh bakas je sakti jite sengaja manguji pusa jite. Pusa jite akhir duan gawi pangeran raja ih akan jaga istana bara kare balawau hindai.

Kutelah kesah Putri Bulan Taharu Dengan Matan Andau, gawi kurang iman maka iye talanggar pantang je meteh gawi oloh bakas te sehingga iye haluli basaluh hindai jadi pusa je pantas kuman balawau. Belai je mimbit akan kasasat je mawi iye hilap sampai nangkarap ije kungan balawau.

Iyarita Awie: Sansana Sarita

Posted on Senin, Juni 16, 2014 / 0 Pendapat / Read More

M A R I M A

Metoh hong hamalem coba ikau nanture ampin baun ewen je batiruh mangat jatun atie ampi kare pikira. Into kueh ikau tau nanture ampin baun Indum, Bapam, andim, kakam tuntang tambim buem hayak kare kula jalahan tuntang kare kawalan. Nanture ih tuntang rima amun ewen te diya atie tau misik hingkat hindai.

Pahariku samandi'ai, ela itah balalu jadi akan kapaut kalahi awie hakabeken pendapat pandangan hong antara itah. Rima kare kamanis tuntang kapait hong kapakat itah je jari ije panjalanan pambelom je huru itah hong kasanang tuntang kasusah. Coba ih marima amun ije hong antara itah je batiruh diya ie misik hindai, itah balalu mangkeme kanihauan tuntang dumah kanyasal awie itah rancak mangalahi awie masalah taluh je diya lalau penting balalu akan jadi kapaut. Amun sampai jari kute rugi tutu manjalan pambelom manyasal gin jatunti guna hindai keleh nampara bara wayah toh itah mubah mangat itah labih bijaksana hong naharep kare masalah.

Hatalla diya Ie tau mubah nasib oloh beken, amun diya ie kabuat je mubah arep kabuat.

Posted on Senin, Juni 16, 2014 / 0 Pendapat / Read More

Aceh Tatau

Atun ije oloh tatau tege belom hong jaman huran. Iyete pambukih tutu sampai kuman santar balut balasan (acan). Maka hindai iyete belom jatun kare anak sawa sampai kabakas. Hong kabakas te baya ije akee hatue je duaa akan akan angkat tuntang haragu iye hong kabakas te. Akee je dua te gin jadi bakas kea nyewut ih aran akee te Uder.

Mama Aceh te oloh hatue je tatau huma seruk ha'i hayak segah gawi nampa kabuat acie buah-buah bahalap ampi. Limbah te Aceh te lumbah petak danum ayue gawi katika te sapire kagancang ayum ih mandirik maneweng petak danum akam. Hong hunjun petak danum je lumbah te Aceh bakabun karee macam bua, mungkin tau sampai baratus macam jenis bua hete. Hong danum tege kapal je ha'i tuntang Aceh te are kuli jipen bagawi umba iye te.

Sasar andau itah balom hong kalunen toh sasar bakas. Kute kea dengan Aceh te sasar bakas kea, hong kabakas iye are manetep hong huma hindai. Kare gawi nampara nyaraha akan akee nangkiri iye akan urusan je kejau hindai. Hong ije andau akee te buli tugas akan huma mama hindai. Ake Uder te are mimbit kare lauk je mangat-mangat tuntang pundang daging Sapi, Bajang (dendeng mungkin jituh). Sampai huma Uder balalu pakasak kare lauk je imbit te tuntang nyarunga kea akan mama te, metuh ewen due kuman ewen due bapander.

"Bara kueh ikau supa kare lauk toh ken?" Kuan Aceh misek.

"Milikuh melai saran tasik kanih dengan oloh, mangatlah ma?" kuan Uder denga.

"mmhh! Masih mangat lauk balasan sabujur ken bara jituh. Baya gawi ikau nyarungan akangkuh jituh barangai ih aku keme" kuan mama sambil cip-cap kuman.

Mahining je kuan mama kalute Uder benyem ih ancap kuman mangat gulung malayan. Aceh te puna oloh je tatau tutu are mahaga kare Sapi, Bajang, Hadangan, Bawui, Palanduk, Manuk, Kambing, Domba, Kuda sampai Onta gin tege pelom. Gawi metuh tabela iye te kejau namuei tasik sampai kare Cina, India, Arab, Inggris, Perancis, Balanda kanih eka tamuei dagang Aceh te.

Hong ije andau Aceh te haban darem-darem sulak diya lalau belai kuman. Ake Uder te dumah haragu iye je haban te manggau kare tabib ngaju-ngawa hapa natamba mama je haban te. Mama je haban te tapa are diya lalau maku batatamba, puna kute rata-rata oloh je haban te diya lalau maku baobat. Tapi gawi ucuk awi Uder iye hakun kea. Pire-pire oloh je mariksa natamba Aceh sama-sama pendapat bahwa penyakin Aceh te gawi pehe atei ih, barigas ih iye amun terai pehe atei jadi kuan kakare tabit je natamba. Puna jatun obat amun pehe atei te sampai wayah toh, tikas hapa kaikhlas ih tatamba penyakit te.

Uder sama bingung kea nampi natamba panyakit mama je kute. Ngatau mucuk bahali tutu, sukup macam katau Uder te dengan mama te sampai nyarungan oloh bawi mikeh tau pakeleh jatun kea hasil. Sasar andau Aceh haban sasar uyuh kea gawi iye sasar diya belai kuman, jitelah je mampatei oloh haban amun dia belai kuman. Biar haban amun lawan kuman masih jamen ha'i masih harapan tau keleh.

"Ma, kilen angatmuh diya handak kuman kare manuk ikau? Mangat aku nyambalih pakasak akam." Kuan Uder dengan mama te.

"Ela ken sayang" kuan mama.

"Sara'i mama masih olih kuman. Amun diya nyambalih kare sapi hadangan te ih" kuan Uder denga hindai.

"Ela ken jite akan jual ih" kua Aceh denga.

"Nampi ih je ikau diya belai kuman kutuh? Atawa ikau handak kuman dendengah, pundangah, mangat aku manyuhu oloh mamili akan saran tasik hindai?" Kuan ake denga.

"Diya ken, ikau handak pasusah aku je kukau auh" kuan mama je metuh te masih olih kuman baya bapait belai ih jadi unyi-unyi iye kuman bari te.

"Diya je kute nah ma, kare amas intan tuntang kare panatau ayum toh nah jatun atie kea je imbit akan lewu liau. Hayak biar ikau handak kuam kuman kare toh-te amun je jadi diya olihmuh maneguk akan oloh je barigas ih" kuan Uder manenga pandangan akan mama je pambukih te.

"Diya ken" kuan Aceh denga.

Panyakit Aceh diya je salenga kea, jalan andau jalan diya belai kuman. Kare obat je nenga uras diya jalan ampi. Kilenkah hong ije andau iye hamauh dengan ake je manjaga iye.

"Ken coba ikau nyambalih akangkuh kare Sapi Hadangan itah kau" kua, diya katawan bara kueh pikiran mama te sana hamauh kute hong keadaan je paham jadi.

"Iyoh bei ma" kuan Uder balalu manyambalih ije due kungan Sapi Hadangan te tuntang balalu nyuhu oloh pakasak akae mangat-mangat daging metu te.

Kuli Jipen je are te rami-rami pakasak daging te dia lalau atie katahi masak gawi ewen dengan bapuluh macam kare masakan je jadi. Limbah jadi balalu nyarungan Uder akan mama hindai.

"Toh ma! Jadi masak je kuam nah" kuan Uder sambil mampunduk mama je jadi diya olih hingkat te. Mama mangkeme puna mangat ewau masakan te minjuk isut, baya gawi iye je jadi haban paham hindai diya olih maneguk danum gin diya olih tame. Mangkeme je kute balalu manangis mama sambil hamauh.

"Tutu kuam ken. Jaka bihin aku nyambalih kuman kare daging toh tege aku keme angat. Kotoh aku diya olihkuh maneguk hindai jadi. Tikas akam ih aku manyarahan uras kare panataukuh toh ken. Aku katahin toh belom hong dunia sakalinya baya manyiksa arepkuh kabuat ih." Kuan Aceh sambil mahasur danum mata gawi kamea angat jadi handak tukep lepah umurah.

"Dusah itah manyasal ma, jituh puna jadi garis awi Hatalla. Amun itah hong naharep masalah marak atei je manyasal baya akan manambah ehat masalah itah ih" kuan Uder je katawa kea mama te puna uyuh.

"Tutu kuam ken, aku percaya dengan taluh je kuam kau. Handak menter ih aku hindai ken" kuan Aceh balaku penter hindai.

Uder balalu penter mama hindai limbah te iye nampunan kare piring panginan te andak akan dapur hindai. Hamalem te mama te malihi gawi sampai janji umur jadi.

=LEPAH=

Manumun auh kuan oloh bakaskuh je nyarita akangkuh Aceh Tatau toh oloh itah je belom hong batang danum Kahayan eka melai. Are ampun maaf amun aku nyarita toh dia lengkap gawi aku nyarita toh baya hapa pingat ih je jadi hong panyeneh je kapire hindai are hubah aku manyarita baya dasar sarita masih aku ingat jite.

Gawi amun aku taingat sarita jituh amun tege duit je labihan aku biasa mancoba mili panginan je larang kea atawa hong restoran, baya amun duit sama niha-niha sama ih balut Uyah Balasan kea.

Tujuan itah bagawi iyete awi handak kuman, itah kuman mangat hapa malalus gawi hindai.

Itah mampelom kare Bawui, Sapi, Hadangan, Manuk awi itah handak kuma.

Itah mimbul kare bua, sayur tuntang Parei awi itah handak kuma.

Itah mamili kare kendaraan awi itah handak mahapa.

Je kalabih te ih je akan jual hindai.

Kutelah inti ajaran je olihkuh manyewut bara sarita je hunjun te.

=Salam Tabe=

Iyarita Awie: Sansana Sarita

Posted on Senin, Juni 16, 2014 / 0 Pendapat / Read More

Ampin Rima Pambelom

Jalan andau jalan mambakas kalotohlah ampin pambelom hong lewu injam Tingang toh.
Jatun atie tatamba itah tau mahila bara panyakit kabakas.
Jatun atie obat itah mangat tau lapas bara pampatei.
Taluh awang te pasti dumah akan itah baya katika tuntang sabab je diya itah katawa.
Jari oloh tatau jari oloh susah jite baya intihan itah hong pambelom.
Jari oloh harati jari oloh humung jite baya intihan itah kea.
Jadi oloh je belom sanang hong kalunen jitelah tujuan itah.
Kasanang te tege, awie tege gawin arep je bahalap.
Amun gawin arep je papa baya akan manampa atei arep was-was.
Mawi batiruh diya mangeruk. Mananjung diya lalau bahanyi kejau.
Uras dumah kikeh awie arep mangkeme gawi sala.Jalan andau jalan mambakas kalotohlah ampin pambelom hong lewu injam Tingang toh.
Jatun atie tatamba itah tau mahila bara panyakit kabakas.
Jatun atie obat itah mangat tau lapas bara pampatei.
Taluh awang te pasti dumah akan itah baya katika tuntang sabab je diya itah katawa.
Jari oloh tatau jari oloh susah jite baya intihan itah hong pambelom.
Jari oloh harati jari oloh humung jite baya intihan itah kea.
Jadi oloh je belom sanang hong kalunen jitelah tujuan itah.
Kasanang te tege, awie tege gawin arep je bahalap.
Amun gawin arep je papa baya akan manampa atei arep was-was.
Mawi batiruh diya mangeruk. Mananjung diya lalau bahanyi kejau.
Uras dumah kikeh awie arep mangkeme gawi sala.

Posted on Senin, Juni 16, 2014 / 0 Pendapat / Read More

Balut Lauk Mata Saribu

Atun ije kesah oloh te tatau tutu hong lewu te. Oloh je tatau te baya tege due anak uras hatue indu ewen te jadi malihi helo. Due kungan anak te tege kapatuh je hakabeken.

Kebiasan je tambakas te rajin umba oloh busik, babusau tuntang mambawi ngaju-ngawa hapakat dengan anak oloh je tatau kea.

Amun andi te rajin umba bapae bausaha, badagang, mandup, mangan hayak hakawal are hakawal dengan oloh je belom susah tuntang bakas. Kare kawal bisnis bapae are patuh kasene denga awi iye rancak nangkiri bapa hong bisnis.

Oloh je bakas je tatau te hong ije andau malihi gawi bakas kea. Sahelo bara malihi kare panatau te bagi due jadi akan anak due biti je jadi bujang te. Tuntang iye mameteh kea hong lawin umur dengan anak badue te.

"Nak panatau toh uras lepah jadi bagikuh akan ketun due. Panatau je bagikuh toh tau lepah amun ketun diya tau mahapa, tau batambah amun ketun apik mangguna" kua dengan anak te.

"Kilen ampi cara mangguna mangat iye tau batambah pa?" Kuan je tambakas misek dengan bapae te.

"Cara ketun mangguna bagawi. Amun hong gawi ketun harus basapau Kajang. Amun hong kuman ketun harus manggau lauk mata saribu. Amun hong pambelom ketun harus sama kilau oloh tukang sadakah. Kute cara mangat panatau je bagikuh toh tau batambah are" kuan bapa malelei akan ewen due te.

"Iyoh pa" kuan ewen due te.

Diya lalau tahi limbah te bapae malihi. Balalu ngubur kilau adat budaya agama biasa. Limbah jadi lepah andau duka ewen nampara matur gawi hindai tumun lelei bapae dengan ewen te kea.

Akan anak je tambakas iye manumun auh lelei bapa te. Hong malan hapus tana uras nyapau hapa Kajang. Amun kuman hapus pasar iye manyuhu oloh nampunan kare matan lauk jelas rega hai. Kadang iye tau sambil nyadakah laka lewu aluh jatun oloh manenga akae. Kute-kute gawi genep andau te.

Kajaria tana je imbul parei te bahenda gawi jatun kana cahayan matan andau. Duit je are nampara lepah. Oloh are mayewut iye kurang waras gawi iye nyadakah pakaia bahalap still tamean buah-buah hong kajaria iye susah kea.

Beken dengan andi te, iye tulak susung kaput balawa bagawi akan tana sadang lasut andau iye buli akan huma. Melai huma diya tau melai balut balasan. Hong penampilan baju pakaia iye sederhana ih je penting barasih tuntang mangat hapa.

Kajaria andi te mahasil kare parei bakuyan-kuyan belek supa awi parei kana cahaya matan andau kilau bahut. Tuntang iye are tabunga gawi iye kuman diya lalau baintih sampai balut balasan gawi sesuai paname andau-andau. Amun jatun lalau pandinu hong jandau iye kuman balut balasan amun tege supa je labih haru balut je beken. Kute kea kare baju pakaia amun hong huma baya basalawar diya habaju, amun mananjung laka lewu hapa baju kaos biasa amun supa dengan oloh penting atawa apel maja pacar haru pakaian je taheta bahalap kea, amun akan bahu himba tana hapa pakaian je maram iye. Kutelah kajaria andi te tatau tutu gawi pas iye marima lelei bapae te.

Kutelah akhir kaka te manjatu akan kasusah kajaria jadi kuli umba andi. Padahal asal sama kare panatau bagi bapae baya iye mangkinan manta-manta auh lelei bapae te. Jaka je nenga bapae bua akae kina dengan bawak upak ayue te jelas jite sala hong gawi aluh bujur cara kuma.

Amun andi te je mahining auh bapae kute baya dua akan perbandingan ih awi bapae diya puji gawi manyapau hapus tana hapa kajang. Diya puji kea bapae nampunan kare mata lauk hapus pasar. Diya puji kea bapa nyadakah hapus lewu. Hetelah iye sadar taluh je kuan bapae te baya akan badingan uras.

Handak kaka manyala auh bapae je hamauh huran tapi oloh are manyaksi hambuen andi je tau labih tatau hindai marima je kuan bapae akan ewen te. Gawi te tanding itah tege. Ela je dos Dahuyan dos karap kana duhi sama kilau kaka je balalu kana duhi jadi. Awi iye sala marima auh bapae balalu sala hong manggawi.

Sabujur sarita jituh panjang baya duan inti sarita akan hetoh. Gawi lalau panjang kesah diya mangat kea lalau pandak kesah diya tame hindai hong pikiran.

Inyarita Awie: Sansana Sarita

Posted on Senin, Juni 16, 2014 / 0 Pendapat / Read More
 
Copyright © 2011. Betang Huma Itah . All Rights Reserved
Home | Company Info | Contact Us | Privacy policy | Term of use | Widget | Site map
Design by Herdiansyah . Published by Borneo Templates